Een groepje van 9 vrouwen krijgen vandaag les in “brood bakken op grote schaal”. We bouwen een oven van 50 bakstenen, smeren het af met modder en stoken er een lekker vuur in. Dan worden minutieus alle handen en vingernagels schoongemaakt. In een grote bak gaat het broodmengsel van 10 kg meel, we laten het rijzen, rollen er mooie balletjes van en leggen het op de bakplaten, laten het nogmaals rijzen. De gloeiende embers worden uit de oven geschept (heet karweitje) en op een ijzeren golfplaat gelegd. Op de bodem van de nog hete maar nu lege oven gaan wat stukjes baksteen, daarop komen de bakplaten te liggen. Golfplaat met embers erop en 15 minuten later zijn de zoete broodjes, die hier dus wel gebakken worden 😉 klaar. Anna en haar zus leggen het minutieus en geduldig stap voor stap uit, inclusief veiligheids- en voorzorgsmaatregelen, gebaseerd op hun jarenlange ervaring en training. De bedoeling is dat dit groepje, geselecteerd uit de verschillende dorpjes en buurtschappen, thuis een eigen bakgroepje organiseren en om de beurt, om de 2 of 3 dagen, brood bakken zodat er altijd vers brood verkocht kan worden, zonder teveel impact te hebben op de andere aktiviteiten in het al “drukke” leven van de vrouwen, zeker nu in het regenseizoen met al het werk op het land. Een mooi inkomen voor de mensen. Nu maar afwachten of ze het ook gaan doen. Er ligt trouwens een wereld van verschil tussen Afrikaans “druk” zijn en Nederlands “druk” zijn. Twee uur achter elkaar werken, beschouwen mannen als voldoende voor een dag. Vrouwen blijven wel langer bezig maar vinden ruim tijd voor socialiseren. De helft van de groep kent de techniek al voor kleinere hoeveelheden maar doet tot nu toe niets met de kennis. Ik ga ze zeker stimuleren en volgen.
Dan is het mijn beurt ook al begint het laat te worden. Ik leg kort uit wat kombucha maken inhoudt, beloof ze de internetlink te sturen en geef ze scoby en starter. Dat is voor Anna voldoende. Diegene die wil mag morgenochtend terugkomen voor een workshop.
Op weg richting Mzuzu, op zoek naar geschikte kandidaten voor het schoolbestuur, komen we achter een brommer te rijden die drie varkens levend vervoerd. Twee hangen zover ondersteboven dat ze moeite hebben om hun snuit niet over het wegdek te laten schuren. Dierenbeulerij is het woord niet. Ik zou de eigenaar (de gast achterop staand. Hij heeft gewoon een brommer gehuurd, dan krijg je de chauffeur er bij) graag ter verantwoording roepen, maar helaas, uiteindelijk rijden we er alleen maar langs.
3 springlevende varkens vervoerd op een brommer !!! Door een poot vast te houden denkt de eigenaar dat hij kan voorkomen dat het dier valt???
Het gebeurt vaker dat de gemeenschap het recht in eigen handen neemt. Zo is 3 dagen geleden de man van mijn water-buurvrouwtje neergestoken door een dronkaard. Diegenen die het zagen, hebben die dronkaard een touw om de benen gedaan en het andere eind aan een auto gebonden. Hoe ver hij meegesleurd is, weet ik niet maar hij schijnt er eveneens slecht aan toe te zijn in het ziekenhuis. Er mogen van allerlei wetten en regels gelden, als er geen handhaving is, wat heb je er dan aan? Het is de mens eigen liever te doen waar hij zelf zin in heeft dan (Gods) wet te gehoorzamen.
De situatie met dronken hangjongeren dreigt serieus uit de hand te lopen. We bieden ze zo snel mogelijk een studieplek op de technische school aan. We denken en bidden dat de meesten de kans op een betere toekomst aan zullen grijpen. Maar we eisen dat ze eerst drie maanden clean zijn voordat we ze op school accepteren. Ze moeten echt laten zien dat ze nog wat willen maken van hun leven. En alcohol op het schoolterrein of dronkenschap worden niet getolereerd. De vier bars verkopen geen bier, heb ik ontdekt. Om 9 uur ‘s ochtends loop ik al dronken lui tegen het lijf met een 200 ml flesje spirits met 43% alcohol, in Malawi gedestileerd en verkocht voor 350 kwacha, 40 eurocent. Nog geen euro per hele liter. In de stad nog goedkoper.
Ik denk dat de overheid er geen flauw benul van heeft wat de langere termijn gevolgen zullen zijn. Ze krijgen nog spijt als de kroesharen op hun hoofd als het te laat is, mits politici aandelen in de destileerderijen hebben. Dat acht ik zeer waarschijnlijk, gezien de uitgebreide corruptie in dit land.
Achteraf spijt krijgen van niet op tijd reageren, komt zooo vaak voor. De enige toegangsweg tussen 2 dorpen is zó slecht en zó uitgesleten door ernstige erosie, dat die weg binnen een paar weken afgesloten zal zijn. Dan zijn 3 dorpen van de buitenwereld afgesneden. Een paar duizend mensen krijgen geen voorraden meer, en het treft precies de allerarmsten in ons werkgebied. Die erosie kwam niet uit de lucht vallen hè!! Dat is al ettelijke jaren gaande en een blinde kon aan zien komen wat er zou gaan gebeuren. Maar bijtijds aktie ondernemen? De overheidslandbouwcoördinator die in het gebied is gestationeerd erbij roepen? Nee hoor. Trouwens, de beste man neemt zelf ook geen enkel initiatief na zijn constatering “very bad, very bad”. Rare, zichzelf vernietigende mentaliteit. Er zijn nog dingen die ik echt niet kan vatten. Zo lang ik niet echt goed begrijp waarom mensen (niet) doen wat ze (niet) doen, kan ik niet effectief inspelen op gewenste verandering. Ik bid om wijsheid.
Nee toch!! Het is kwart over zeven in de ochtend. Er loopt een jong volwassene langs met een bijna leeg flesje sterke drank, zijn arm zwaaiend om stabiliteit te behouden. Ach wat erg !! Gisteren kwamen al drie jongelingen bij me aan de deur. Een knul liet zich tegen de auto hangen. Een andere stond onvast op zijn benen. Ze wilden weten waarom ik een flesje drank van een vriend (iedereen is ‘friend’) had afgepakt. “Ik heb het niet afgepakt, ik heb het geruild voor een fles kombucha.” “Ooh, geruild? Heeft u kombucha? Wij willen ook kombucha.” Dat is niet onbeleefd zijn, dat is gewoon het taalgebruik. “Ik heb geen kombucha meer op het moment. Over een paar dagen weer.” “Zullen we…..”, een horizontaal zwaaiende beweging makend alsof hij het gras aan het afslaan was. Gras wordt niet gemaaid, het wordt met een gebogen mes kort gemept, niet erg effectief en behoorlijk arbeidsintensief. “Nee, want je gaat er toch alleen maar drank voor kopen. Ik vraag het aan iemand die niet drinkt.” Dat concept snapten ze eerst niet. De vraag en het antwoord moesten worden herhaald. Uiteindelijk nokten ze af. Oh, hoe triest, het zich snel uitbreidende alcoholmisbruik !
Maar ik heb gelukkig ook leuker nieuws. Een buurjongetje van een jaar of 5 dat, zoals alle andere jochies in, wat wij zouden noemen, lompen gehuld (maar dat deert niemand), komt de laatste week verlegen om de deur schuifelen, gaat op het bankje er naast zitten en staart me verholen aan. Na een tijdje durft hij heel zachtjes “kombucha” te fluisteren. Natuurlijk geef ik hem een flesje. Hij drinkt en speelt er in stilte mee, een plas op de betonvloer veroorzakend. Ik laat hem lekker zijn gang gaan. Hij komt iedere dag en krijgt iedere dag een flesje zonder dop zodat de kleefboel achterwege kan blijven. Ik vraag me af of hij wel te eten heeft gehad en of hij niet hetzelfde jochie was dat vorige week met het gebladerte om zijn beentjes, slaag had gekregen. Hij eet met lange tanden wat van mijn havermoutontbijt. Die smaakt kent hij niet en laat het al snel staan. Hij blijft verlegen en teruggetrokken zichzelf vermaken op het bankje totdat hij plots weer vertrekt of op de grond in slaap valt. Ik teken een hoofd op de vloer met een krijtje. Dan moedig hem met gebaar en klanken aan, ook op de grond te tekenen. Hij gaat aan de gang en lijkt wat te ontdooien.
Vanmorgen probeer ik de bonen te doppen die ik van Jack gisteren gekregen heb. Hij pakt het snel op en helpt mee. Dat heeft hij vaker gedaan.
Verse bonen van Jack gekregen. Doppen wie doppen wil. Naäma helpt ook mee.
Zijn gedrag slaat om. Hij begint te lachen en honderd uit te praten. Hey!! Eindelijk een jochie dat zich als een jochie gedraagt. Hij voelt zich nu thuis, wordt vrijmoedig en kan zichzelf zijn. Hij lacht, is beweeglijk, praat honderd uit in Tombuka, speelt met Naäma, hij voelt zich lekker. Een vriendje komt er bij. Naäma houdt ook wel van de röring.
Van verlegen, teruggetrokken hoopje kind, nu vrolijk en uitbundig jongetje. Vriendje links.
Het lijkt zo eenvoudig, gewoon een brief schrijven. Hier in het dorp, waar geen stromend water of electriciteit is, bleek dat toch een hele uitdaging. Digitaal kind dat ik de laatste jaren geworden ben, kon niet bedenken dat ik gewoon een blad papier met de hand had kunnen beschrijven. Nee, ik had bedacht jou een gezellig briefje te typen, een printer te kopen – die we in de toekomst toch nodig hebben – brief af te drukken, deze in het postkantoor in het andere dorp 12 km verder aan te bieden die er een enveloppe omheen zou kunnen doen, postzegel erop en, hup, brief naar geliefden is op weg naar Nederland. Nee dus. Ik ben in de stad Mzuzu, 20 km verder, op zoek gegaan naar een printer. Ik heb een bloedje hekel aan deze stad. Het is een hete heksenketel, je moet van winkel naar winkel op jacht naar de spullen die je nodig hebt en heel vaak bot vangen, en meestal tijden lang wachten om “nee”op het request te krijgen. Na een dag jagen, heb ik het helemaal gehad met die hete, lawaaiïge mierenhoop en ben dan super sjagerijnig en gefrustreerd. Maar…. ik had een printer. Bij thuiskomst blijkt dat de printerkabel er niet bij zat. Wat later, ik hobbelbots hooguit 2 keer per week naar de stad waarvan 1 keer is op zondag wanneer de meeste winkels dicht zijn, was een kabel eindelijk boven water gekomen. Toen bleek dat mijn zonnepaneelsysteem er niet op berekend was dus heb ik de printer voorlopig opgeborgen totdat we stroom in het dorp krijgen “binnenkort” (kan wel 2 jaar duren) of bij een volgend verblijf het zonnesysteem uitgebreid kan worden. Niet getreurd, ik kan een brief op een stickje zetten en die bij een copyshop laten afdrukken….was het volgende plan. Het kleine postkantoortje in het dorp is al een paar jaar gesloten. Ik moest naar het ander dorp over de gebruikelijke rotsige zandpaden die nu in de regentijd vaak lastig begaanbaar zijn. De kans om in de modder vast komen te zitten of uit te glijden en in de steil aflopende berm terecht te komen of van de heuvel af te glijden is reëel aanwezig. Gearriveerd in het andere dorp bleek de copyshop een inktprobleem te hebben. Ik heb niet eens geantwoord maar rechtsomkeert gemaakt, zo zát was ik Afrika even. Het is hier A.l.t.i.j.d. wat. A.l.t.i.j.d. een excuus A.l.t.i.j.d. werkt er iets niet. A.l.t.i.j.d. heeft iemand anders het gedaan. Ik wil niet eens meer weten of dat postkantoor wel echt nog open is en brieven kan versturen.
Na bovenstaand mijn gram gespuugd te hebben, kan ik toch ook leukere dingen vertellen. De technische school die we opzetten, wordt eerst een modelboerderij. Er is grote behoefte aan een praktijkopleiding want de middelbare school (niveau nog niet mavo3 door gebrek aan leraren, leermiddelen, goede leiding, 100 kinderen per klas) geeft alleen theoretisch onderwijs. De meeste kids gaan na het vierde en laatste jaar terug naar huis, verbouwen mais zoals ze ooit van de Engelsen hebben geleerd met kunstmest en genetisch gemanipuleerde zaden, trouwen en krijgen kinderen, of de meisjes krijgen gewoon kinderen zonder te trouwen. Binnen een jaar zijn ze hun hele opleiding vergeten. Wát een verspilling van talent en moeite.
Ik kwam er gisteren achter dat er voor mij al vele organisaties bezig zijn geweest om biologisch boeren te propageren. Tot nu toe allemaal tevergeefs want niemand doet het in de praktijk. Waarom, waarom, waarom? Dat heeft dus te maken met de Afrikaanse mentaliteit. Men is super behoudend en totaal niet nieuwsgierig. O ja, ze vinden het prachtig als iemand ze nieuwe dingen komt leren en ze luisteren aandachtig. En zo lang die persoon er is, doen ze braaf wat ze geleerd is en zeggen dat ze er blij mee zijn. Er is zelfs een kans dat ze zelfstandig doorgaan als die leraar weer weg is. Maar…. En nu komt de kloe, zodra er maar het minste of geringste anders is of even tegen zit, grijpt men onmiddellijk terug naar het oude, vertrouwde, zelfs als dit het voortbestaan van hun armoede is. Men zal niet proberen het probleem op te lossen, absoluut niet. Daar is men ook niet toe in staat omdat…..kleine kindertjes niet uitgedaagd worden, niets geleerd worden. Kindertjes worden vanzelf wel groot. Men weet niets van die essentiële vroege jaren, dat de kleintjes als een spons zijn en alles uitzuigen. Ze zijn dan ook erg goed in na-apen. Ik hoorde een hond armzalig janken maar het bleek een cowboyjongen te zijn die dat geluid maakte. Als ik een paar schattige ukkies voor me heb die nog niet sociaal geïndoctrineerd zijn, klap ik in m’n handen, zing een liedje, trek gekke bekken. En dat vinden ze leuk….alles wordt perfect geïmiteerd, zelfs het Nederlandse liedje. Schaterlachend.
Een technische school neerzetten is een hele klus, maar daar is de strijd dus nog niet mee gewonnen. Het denken van mensen moet grondig veranderen voor blijvend succes om honger, armoede en afhankelijkheid de wereld uit te helpen. En dat duurt tientallen jaren. De Engelsen konden voorheen hun, toen revolutionaire en typisch westerse landbouwmethode, hun taal, regeringssysteem, infrastructuur en religie met succes doorvoeren omdat ze een paar eeuwen lang overheersten. Maar typische westerse denkbeelden hebben niet de inheemse cultuur vervangen. De tegenwoordige hap snap projecten door honderden goed bedoelende organisaties hebben daarom verbazend weinig effect. Helaas. Willen wij een verschil maken, dan moeten we vooral inspelen op mentaliteitsverandering, mensen door eigen ervaring, er van overtuigen dat het nieuw geleerde echt in hun voordeel is. Pfff, ga er maar aan staan!! En dan nog, reken niet op 70% succes. Dat soort succescijfers kunnen misschien pas neergezet worden door te beginnen met de kleinste ukkies goed te begeleiden en ze inventiviteit, creativiteit, zelfstandig denken, nieuwsgierigheid en eigenwaarde bij te brengen. Dus over 20 jaar praten we weer verder. Nou ja, dat is mijn denken tot nu toe. Ik hoop dat ik het te somber in zie en het in de praktijk wel meevalt. Wat wel absoluut de wereld uit moet, is de vreselijke genitale verminking waaronder 200 miljoen !!! meisjes en vrouwen lijden, meest in Afrika en meest in moslim landen. 130 miljoen, geschat wereldwijd, is exclusief het grote aantal meisjes dat overlijdt na de mensonterende ingreep. Ik heb sterfgevalcijfers van 25% langs zien komen. https://www.planinternational.be/nl/blog/genitale-verminking-treft-200-miljoen-meisjes-en-vrouwen In Malawi worden meisjes gelukkig niet besneden, of heel weinig, voor zo ver ik weet want alles wat maar even naar sexualiteit lijkt te ruiken, is overal taboe. Als ik met mannen of vrouwen voorzichtig over sex praat, reageert men met zenuwachtig gelach (vrouwen) of schaterlach (mannen) om hun schaamte te verhullen. Ik vraag me soms af waar die grote gezinnen vandaan komen…..
Oeps, het dreigt een wel zeer critische bericht te worden. Het dagelijks leven is niet zo zwaar hoor. De mensen zijn super lief, respectvol naar elkaar. Heel soepel en prettig in de omgang, als je er niet op rekent dat ze hun afspraken nakomen. Voor alles nemen ze de tijd. Het gekke westerse gejaag en tijdsbesef kent men niet. Men neemt uitgebreid de tijd voor leukere dingen in het leven. De vrouwen en meisjes kletsen honderduit bij de dorpspomp, er wordt veel gelachen. Niemand woont alleen. Dat kan een Afrikaan niet. En ik geloof ook dat God ons niet gemaakt heeft om alleen te zijn. Wij zijn sociale kuddedieren, zou Darwin zeggen, we hebben elkaar nodig om te leven. Dat de mzungu alleen woont, niet getrouwd is en geen kinderen heeft, kunnen ze niet vatten maar accepteren ze wel. Ik woon niet helemaal alleen. Naäma, pup van nu 3 maand, houdt me gezelschap. Leuk speels beestje met vlijmscherpe tandjes. Ze is lekker eigenwijs, aanhankelijk en zoekt vooral haar eigen weg. Dat moet ze ook wel, want om haar overal mee te nemen, is geen doen. Ik woon in het ‘centrum’ van dit super landelijke dorpje, waar meestal een paar vrouwen achter een lap stof op de grond zitten met wat hoopjes tomaatjes of agave wortelen of kleine usipa visjes, allemaal keurig uitgestald. Naäma pikt graag een visje als ze de kans krijgt. Nu ik gezegd heb dat de vrouwen prima in staat zijn de pup weg te jagen en ik niet meer de gepikte visjes betaal, hoor ik geen geklaag meer over haar gedrag. Ze is een echte opportuniste. Terwijl ik aan het schrijven ben, schrokt ze haar ontbijt naar binnen van maispap-met-visjes dat ik voor haar gekookt heb en dagelijks doe. Ze mag dan de helft opeten en ik bewaar de rest voor de avond. Ik vergeet net even haar kookpot op tijd weg te halen en ze heeft al het eten voor vandaag al op. Met een dik ballonnenbuikje vlijt ze zich, letterlijk dik tevreden, naast me want het is frisjes. Ik heb het houtskooloventje met het restant gloeiende houtskool onder mijn stoel gezet en geniet met haar mee van de warmte. Kopje Engelse thee er bij en we zijn samen tevreden. Naäma had gisteren blijkbaar in een tekennest gestapt. Ik kon vanmorgen een dozijn teekjes tussen de kussentjes van haar ene poot uithalen. Het zijn andere teken dan bij ons. Je krabt ze zo van de huid af. De meeste vind ik op haar rug waar ze zelf niet bij kan. De lichaamsplekken waar ze wel bij kan, houdt ze vaak zelf wel schoon. Met vlooien is het anders, dat is een ware strijd en geen beginnen aan. Als ik haar dan eindelijk grotendeels verlost heb, zit ze zo weer onder door de andere dorpshonden waar ze zo graag mee speelt. De vlooien vinden haar lekkerder dan de mij dus ikzelf heb er niet zo heel veel last van.
Wiseman, de vriendelijke bouwer, opzichter, voorzitter dorpscommittee, harde werker, komt langs een glimmend nieuwe golfplaat brengen. Die is bedoelt voor de workshop brood bakken vandaag. Anna Nyerenda, gepensioneerd overheids landbouwcoördinator, en haar zus Tamara die in Schotland heeft gewoond, komen helemaal uit Mzimba, een stad zo’n 80 km verder, met een taxi, om de workshop aan een zestal vrouwen te geven, mij incluis. Dat is echt een bijzonder grote inspanning voor een altruïstisch doel. Ze blijven een nachtje over in mijn tweede slaapkamertje waar de matrassen en beddengoed al voor ze gereed staan, complimenten van de groep vrouwen die we getraind hebben als kleuterjuf.
Anna en Tamara hebben zich als doel gesteld om vrouwen en meisjes in hun gebied te versterken (empoweren), zelfstandig en financiëel onafhankelijk te maken. Ze geven workshops in brood bakken, breien, confiture maken en huishoudboekjes bijhouden, allemaal toegespitst op het dorpsleven. We hebben elkaar vorige keer gevonden in een gezamenlijk te bereiken doel: fruit conserven (gedroogd, in confitures of fruitsaus-in-blik) van exportkwaliteit te realiseren en in Europa te verkopen. In dat laatste moet ik een hoofdrol spelen. Als dat gaat lukken, kan er, zelfstandig, serieus geld verdiend worden voor de ontwikkeling van Malawi. Wie niet waagt, wie niet wint. We gaan er voor!! We geven onszelf een jaar of vijf (minstens) om het doel te bereiken. Zou geweldig zijn.
Ah nee he! De
fufuzela laat om kwart over vier van zich horen. Ik ben vast niet de
enige die er wakker van wordt. Het is nog pikkedonker en behoorlijk
frisjes.
Ik sta op, heb trek in thee. Gelukkig heb ik twee solar
lampjes waardoor ik het houtskoolvuurtje aan kan maken. Dat begint nu
aardig te lukken: houtskoolstukjes in het brandertje, in het midden
losjes een plastic zakje proppen. Zakje aansteken (dat vergt nog een
paar lucifers) en doordat het plastic doorgloeit, begint ook het
houtskool te gloeien. Dit gaat beter dan met papier dat te snel
opbrandt. Niet de vieze dampen inademen.
De oostelijke
horizon begint op te lichten met schitterend rood en oranje. Half
vijf. Naäma en Tubal springen enthousiast met hun scherpe nageltjes
tegen mijn blote benen op. Ik heb zo’n beetje alles van de grond
omhoog gebracht. Ze hebben nog een paar gevonden oude schoenen om mee
te spelen, maar ikzelf ben hun leukste speelgoed. Schootzitten is
favoriet. En eten natuurlijk. En met elkaar wilde vechtspelletjes
doen totdat ze uitgeput weer voor een uurtje op elkaar slapen.
Ze
hebben weer vlooien, niet te voorkomen hier. Ik laat het maar en
barricadeer mijn slaapkamerdeur. Met hele kleine gedroogde visjes
leer ik ze hun naam en “sit!” Ze zijn nog zo nieuwsgierig en
enthousiast, erg leuk. En ze leren mij geduld, vooral in Afrika een
schone zaak.
Tegen 6 uur kookt
m’n theewater. Ik zet nog maar een pan water op het restant
gloeiende houtskool. Doe ik strakjes een wasje mee. Ah, lekker,
sterke Engelse thee met melk. Dat is ook al weer 30 jaar geleden dat
het dagelijkse drank was.
Christopher Munthari
(23), net afgestudeerd van het Agricultural College, woont (ook
tijdelijk) in het huis naast me. Hij heeft geen ‘badkamer’ dus
mag hij de mijne gebruiken. Het is niet meer dan een ruimte die ik
voor zijn privacy met een groot stuk plastic heb afgeschermd, met een
gaatje tussen achtermuur en vloer voor waterafvloeiing. Hij zet er
zijn wasbak neer, doet er water in en poedelt zich met het stuk zeep
dat op een baksteen er naast ligt. Ikzelf douche me met de zwarte
shower bag die Ronel me te leen gegeven heeft. Je vult het met water
en laat het in de zon opwarmen. Er kan 40 liter in maar dat til ik in
mijn levensdagen niet boven mijn hoofd. Met 10 liter kan ik me prima
douchen en haar wassen. Die bind ik, op stoel staande, zo hoog
mogelijk aan een dakspant binnenshuis. Met het gebruikte douchewater
sop ik de vloer aan. Dat mag ook wel, met twee nog niet zindelijke
hondjes. Door mijn water her te gebruiken, kan ik met 20 liter per
dag toe. Dat is zuiniger dan de Malawiërs zelf, heb ik me laten
vertellen, maar die hebben dan meestal een heel gezin.
Christopher had ik
het over. Hij wacht op een leraarsbenoeming bij een secondary school,
ergens in het land. Dat kan tot 3 jaar duren. Intussen heeft het CDSS
(Community Day Secondary School, ofwel publiek voortgezet onderwijs
na de basisschool en de enige optie voor kids) in Enyezini gevraagd
of hij klasse-assistent wil zijn. De school geeft hem 45,000 kwacha
per maand (€50) waar hij net zijn voedsel en af en toe een
kledingstuk van kan kopen. Zo blijft hij in de running. Ik hoor hem
uit over zijn ervaringen, de lokale cultuur, hoe gelukkig mensen
zijn, zijn toekomstvisie voor hemzelf en het dorp, en wat nog meer te
binnen schiet. Hij hangt aan mijn lippen als ik vertel over het
belang van peuter/kleuteronderwijs, biologisch boeren Gods manier –
met bijbelteksten, gezonde voeding – ook met teksten, en onze visie
voor het dorp. Leuke, intelligente, leergierige knul die nog van heel
veel waarde voor het dorp kan zijn. Misschien moeten we hem voor de
ambachtschool oppikken als leerkracht, voordat de overheid hem naar
een ander gebied stuurt.
Waar ik het allemaal
niet druk mee heb….. al weer bijna een week voorbij. Het hek rond
de school staat er nóg niet. Geen gebrek aan arbeidskrachten of
luiheid, wel gebrek aan een vakbekwame lasser. Nu al voor de 3e
keer moet ik zijn werk afkeuren. Je gelooft gewoon niet hoe slordig
men kan zijn: laswerk dat meer slak dan las is en met 1 stevige duw
breekt, niet dichtgelaste naden waardoor het regenwater geheid erin
gaat lopen en roest veroorzaakt, een scharnier doodgewoon vergeten en
meer van dat vakwerk. Ik móét alles zelf controleren want Satiel
heeft van constructie geen enkel idee. Alles moet je heel precies
uitleggen, ze het laten herhalen, tekening er bij, 3 x verklaren, en
liefst nog eens per whatsapp bevestigen. Vragen of ze een bepaald
ding kunnen, heeft geen zin, het antwoord is steevast “ja”. Het
tegendeel blijkt meestal het geval. Ik moet de competentie uit de
omgeving van de persoon halen, niet uit diens woorden.
Enthousiast
om het hekwerk te maken, is Wiseman en zijn team zeker wel. Hij heeft
zelfs een idee om de hoeken met een lage, gemetselde hoek aan te
geven ‘voor stevigheid’.
Best jong, als je dat mooi en
nodig vindt, lekker doen.
IJverig ging hij aan het werk en
maakte een gemetseld plaatje van een hoeksteen. Artistiek hoor. Kan
hij met recht trots op zijn.
Wat ik dan niet begrijp is, dat
hij, als opziener, toestaat dat zijn werkers meteen zijwaardse
krachten op zijn metselwerk laat uitoefenen. Ik had gisteren nog
gezegd dat beton minstens 4 dagen, liefst een week, moet uitharden.
Meerdere betonvoeten van de ijzeren staanders vertonen scheuren
doordat ze niet voldoende zijn uitgehard, met als resultaat dat het
werk bijna waardeloos is geworden.
Om toch wat te redden van
zijn inspanningen, spannen we een tegendruk gevende draad schuin naar
de grond. “Bevestig maar wat stroken chitenges aan de draad zodat
men er niet over valt. Deze draad blijft permanent zitten”, krijgt
Wiseman geadviseerd.
Wiseman Soko, hoofd van zijn uitgebreide
familie met zo’n 20 kinderen – die van broers en zussen er bij –
heeft 5 jaar in Zuid Afrika gewerkt. Daar heeft hij van alles
aangepakt zoals schoonmaak en huishouden voor blanken en een paar
jaar in de bouw. Nu is hij dé topbouwer in het dorp (in het land der
blinden is eenoog koning). Wiseman is een sympathieke, ijverige 40-er
die van 6 tot 6 werkt zoals hij zelf met trots zegt. Kritiek hebben
op een ander zijn werk of werkwijze, heeft hij niet of wil hij niet
hebben. Hij neemt ze voor de volgende job gewoon niet aan. Ik snap
zijn strategie wel, harmonie in het dorp is belangrijk, maar zo leert
men er nooit wat bij en zit hij (wij) met de gebakken peren van
slecht vakmanschap. Ik geloof dat het hele dorp op de ambachtschool
in opleiding zal moeten 😉
Ik heb Clay Trussell, een
Amerikaanse missionaris en ervaren spil in grote bouwprojecten,
gevraagd of Wiseman een tijdje met zijn projecten mee mag lopen.
Wordt vervolgd.
Naäma mist haar
broertje. Ik heb Tubal teruggedaan naar Milla, in de hoop hem te
ruilen voor zijn andere zusje. Hij bleek ver achter te blijven bij
Naäma’s potentie voor beveiligingshond. Die is zo clever dat, als
ze door heeft dat ik geen visje heb, ze het commando ‘sit’,
probeert te negeren. Ze vliegt watervlug tussen mijn benen door de
slaapkamerdeur want ze weet dat daar het zachtste plekje van het huis
aanwezig is. Wel heel vervelend dat ze eerst ongemerkt erop piest en
daarna in een hoek zich neervlijt. Als ik boos reageer, kijkt ze me
onschuldig met haar slimme kijkers aan. Voorlopig zet ik dus ‘s
nachts ook de achterdeur op een kier zodat ze naar buiten kan en
blijft de slaapkamerdeur stijf dicht totdat ze zindelijk is, hoeveel
ze ook jammerlijk bedelt. Ik laat me níet vermurwen door de
schattige kraaloogjes en zwiepend staartje…!! van dit heerlijk lief
hondje met vlijmscherpe tandjes. Achillespezen lijken smakelijkst.
Aanhankelijke knuffel. Terreur oefent ze uit!! Haar naam mag dan
Lieflijk of Gracieus betekenen, ze heeft nog een tijdje te gaan om
zover te komen!
Hans en Gerrie, Nederlands
missionarisechtpaar, werken al 5 jaar in Malawi in samenwerking met
de CCAP, de Presbiteriaanse kerk en grootste hier in het
noorden.
Hans werkt bij het SMART Centre, Nederlands
trainingscentrum opgezet door Henk Holtslag (geen familie, wel dé
watergoeroe van Afrika, Azië en Zuid Amerika met zijn touwpompen).
SMART Centre leidt mensen op tot zelfstandige putborers,
pompinstallateurs en sanitatiekenners.
Van Gerrie krijg ik een
grote emmer vol strandspeeltjes. Kleine kinderen, zand en water….dan
weet je het wel, die blijven de hele dag zoet. Ook een grote stapel
stevige, geverfd en gelakte, wijndozen, ook voor peuter- en
kleuterklasjes.
Ze had een prachtige kleuterjufopleiding
ontworpen, getest en goedbevonden. Een complete opleiding in 6
maanden, theorie en praktijk. Gewoon geweldig!! Super!!
En dan
wordt ze eruit gewipt door de CCAP over een, niet te rechtvaardigen,
privébeslissing van 1 man-met-macht. Onterecht en oneerlijk. Klip en
klaar staaltje van corruptie. Niemand durft tegen hem op te staan.
Haar zendingsorganisatie haalt bakzeil voor de lieve vrede maar ze
krijgt haar (onbetaalde) baan niet terug. Wat is een kerk die zijn
voorbeeldfunctie zó misbruikt??
Onze stichting heeft veel geld
neergelegd voor haar kwaliteit, die we dus niet gekregen hebben. Kan
je op rekenen dat je dat hier niet terugkrijgt.
Nu gaan ze
beide, waarschijnlijk, elders in Malawi verder. Vandaar dat ik haar
spulletjes krijg om ze in onze kleuterklasjes in te zetten.
Een paar dagen later
zitten 6 juffen op mijn stoep op me te wachten. Kom maar binnen. Ik
hoor hun verhaal aan, identifieer de knelpunten, verwen ze met
Gerries dozen en speelgoed, beloof ze een salaris(je), biedt ze een
kombucha workshop en training biologisch boeren aan zodat ze een
zelfstandig bestaan op kunnen bouwen. Ze krijgen meer dan ze hadden
verwacht.
Martin Gondwe is de Agricultural Extension
Development Coördinator van de overheid voor dit gebied. Met hem
bespreek ik waar en welke fruitbomen en houtproduktiebomen moeten
komen bij de school. Het in de toekomst te oogsten fruit zal niet
alleen studenten gezonder maken, maar is ook een grondstof voor
nieuwe produkten zoals jams, fruitconserven, gedroogd fruit (tutti
frutti), fruitchutneys….nog meer ideeën?, kom maar op…. die op
de school geproduceerd kunnen worden. De studenten leren
tegelijkertijd ondernemerschap zodat ze een bedrijfje op kunnen
zetten met nog niet gangbare produkten. Een winnende
formule.
Studenten leren hoe ze een verantwoord produktiebos
kunnen aanleggen. De bomen dienen als grondstof voor de verdere
verwerking van het hout. Er komt een houtzagerij en houtdroogplaats.
In de houtverwerkingsateliers leren studenten meubelmaken,
constructiewerk, houtsnijwerk, houtdraaien, en wat je nog meer met
hout kan doen…..ideeën?, kom maar op.
We gaan een
bamboobos(je) aanleggen. 5 zaailingen van de giant bamboo kunnen over
5 jaar voldoende brandstof produceren voor een gemiddeld gezin.
Daarnaast kan je 1000 en 1 dingen bedenken waar bamboo al niet voor
gebruikt kan worden: constructie, meubels, gereedschappen, artistiek
werk, matten, enz, enz, met bamboo bladeren alleen al kan je al een
opleidingsschool vullen.
Niet te hard vooruitlopen. Patchoko
patchoko, langzaam aan dan breekt het lijntje niet. Spannend is het
wel.
Narratief rapport Samenstellingsverklaring Algemeen Dit hebben we in 2018 gedaan Toekomstplannen
Financiëel Jaarrapport Balans per 31 december 2018 Toelichting op de winst-en verliesrekening over 2018
2 3 4 5
6
7
————————————————————————— Pagina 2
Stichting Honour 2 Life Rolderstraat 14 7894 PC De Kiel
Betreft: jaarcijfers 2018
Geacht bestuur van Stichting Honour 2 Life,
Naar aanleiding van uw opdracht hebben wij de jaarrekening van Honour 2 Life te De Kiel samengesteld. Het bestuur is op grond van wettelijke bepalingen verantwoordelijk voor de jaarrekening.
Samenstellingsverklaring
Opdracht
Wij hebben de, in dit rapport op pagina 6 tot en met 8 opgenomen, jaarrekening 2018 van Stichting Honour 2 Life te De Kiel samengesteld. De jaarrekening is opgesteld op basis van de door u verstrekte gegevens. De verantwoordelijkheid voor de juistheid en de volledigheid van die gegevens en voor de daarop gebaseerde jaarrekening berust daarom ook bij het bestuur. Het is onze verantwoordelijkheid een samenstellingsverklaring inzake de jaarrekening te verstrekken.
Werkzaamheden
Wij hebben onze samenstellingsopdracht uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder standaard 4410 “Opdrachten tot het samenstellen van financiële informatie”. De in dit kader uitgevoerde werkzaamheden bestonden in hoofdzaak uit het verzamelen, het verwerken, het rubriceren en het samenvatten van financiële gegevens. De aard en de omvang van deze werkzaamheden brengen met zich mee dat deze niet kunnen resulteren in die zekerheid omtrent de getrouwheid van de jaarrekening welke aan een accountantsverklaring of aan een beoordelingsverklaring kan worden ontleend.
Bevestiging
Op basis van de ons verstrekte gegevens hebben wij de jaarrekening samengesteld in overeenstemming met Titel 9 boek 2 BW.
Met vriendelijke groet, Schippers Administratie C.V.
—————————————————————————- Pagina 3 Algemeen
Organisatie en doelstelling Stichting Honour 2 Life wil Eer en Respect aan het glorieuze Leven geven dat ons door God geschonken is, met mooie projecten die het Leven van mensen kunnen verbeteren.
“En wanneer u bij de wijnoogst druiven plukt, mag u niet alles nog eens nalopen. De rest is voor de vreemdelingen, weduwen en wezen ” 3(Deut.24:21)
Visie en missie
Wij vinden dat eenieder recht heeft op een menswaardig, liefdevol en gerespecteerd bestaan, waarin hij/zij de door God gegeven talenten kan ontwikkelen.
Wij menen dat dieren en natuur ook kostbaar zijn Gods ogen en ondersteunen daarom projecten die deze in goed rentmeesterschap willen beheren
Hoog in ons vaandel staan geloof, duurzaamheid en zelfredzaamheid. Doelgroepen Honour 2 Life is aktief in het dorp en de omgeving van Enyezini in het noorden van Malawi. De stichting maakt, samen met de lokale bevolking, projecten waar met als doel zelfredzaamheid en duurzaamheid van de betrokkenen.
Zo zijn in 2017 gerealiseerd:
6 vrouwen hebben bonenzaad ontvangen voor hun tuinen
13 meisjes hebben voor de middelbare school schoolgeld, uniformen, schoenen, schooltassen en -boeken en voedsel gekregen
2 studenten konden naar college
48 geiten zijn uitgedeeld
140 microkredieten zijn verstrekt
75 zaadprojecten zijn begonnen
————————————————————————- Pagina 4 Wat hebben we in 2018 gedaan Dit jaar hebben we Compassion afgebouwd na 5 jaar twee schoolkinderen gesteund te hebben. Daarvoor in de plaats is een kindercreche in Kaap Verdië gekomen. Ook is de Fondation MNMP, Burkina Faso definitief tot een einde gekomen. Honour 2 Life is dit jaar vooral aktief gebleven in het dorp en de omgeving van Enyezini in het noorden van Malawi. De stichting maakt, samen met de lokale bevolking, projecten waar met als doel duurzame zelfredzaamheid van de betrokkenen.
Omdat onze secretaris in april en december in Malawi is geweest, konden we in 2018 werken aan:
afbouwen van 2 huisjes voor politieagenten en -kantoor
afbouwen van huisje voor verpleegster en herstellen van het kliniekje
afbouwen van de ambachtschool
bouw faciliteren van Chintuli basisschool
training door Foundation for Farming van 6 sleutelboeren in biologisch cultiveren-zoals- God-het-bedoeld
uitbreiding van ons team met een full time trainer
oprichten van Honour 2 Life Development Committee met 10 leden die onze voeten, oren, ogen en mond in het veld zijn
sensibiliseren van noodzaak van houtskoolproduktievelden en energiezuinige oventjes
41 studenten aan voortgezet onderwijs en 2 college studenten steunen
opleiden van 13 schoolverlaters tot klasassistent basisonderwijs.
—————————————————————————- Pagina 5 Toekomstplannen
Voor 2019 staat ook nog veel op stapel:
Meer zelfredzame projecten faciliteren in de dorpen rondom Enyezini d.m.v. onze kernaktiviteit: microkredieten aan Village Savings en Loans (VSL) groepen. Daarvoor stellen we 7 field officers aan.
Erosiebestrijding op alle schoolterreinen, en schooltuinen stimuleren
De ambachtschool grotendeels operationeel krijgen, op een zelfredzame, duurzame manierpartnerschool vinden voor de middelbare school
Stimuleren van partnerkerk voor de lokale CCAP-kerk
Gezondheidszorg stimuleren door huis aan huis voorlichting over zwangerschapspreventie
Nieuwe huisjes voor minder valide Marie Sauwa en -kleermaker bouwen
Houtskoolproduktievelden realiseren
Energiezuinige kooktoestelletjes stimuleren
Heel veel meer gezinnen omturnen naar biologisch boeren -meer diversiteit aanbrengen in soorten gecultiveerde gewassen
55 dorpen voorzien van 50 fruitbomen
Experimenteren met het conserveren van fruit (drogen en jams)
Stimuleren van kippenfokkerijen en boomkwekerijen d.m.v. zeer gunstige kredieten
Trainingen op dorpsniveau over velerlei onderwerpen
Stimuleren van onderhoudscontracten tussen pomptechnicus en pompgebruikersgroepen.
Voor Astrids uitgebreide dagelijkse blogs verwijs ik naar onze website stichtinghonour2life.nl We verwachten dat de uitgezette kredieten eind 2019 voor 95% terugbetaald zullen zijn dankzij de permanente begeleiding van project manager Satiel Banda en trainer Ephraim Uluka. De kapitalen worden opnieuw uitgezet, de rentes komen ten goede van de scholen. Vanaf 2020 verwachten we dat de dorpen grotendeels zelfgenererend zullen zijn. Wij danken de Almachtige hoe de stichtingsactiviteiten zo gegroeid zijn en we vertrouwen op Zijn verdere leiding in de toekomst.
De Kiel, 17 januari 2019 Huib Povel, voorzitter
—————————————————————————– Pagina 6
FINANCIËEL JAARRAPPORT 2018 STICHTING HONOUR 2 LIFE
Het regenseizoen is nu echt begonnen in Mzuzu. Het weer loopt in een vast patroon. Als de avond valt, begint het in de verte te bliksemen. Dat kan de hele nacht duren, meer of minder dichterbij. Voor het ochtendlicht om 5 uur regent het, soms hard, soms gestaag. Bijna iedere nacht valt er hemelwater. De boeren hebben hun richeltuintjes klaar om te zaaien. Bovenop de richels stoppen ze eerstkomende tijd maiszaad op gepaste afstand in vingerdiepe gaatjes, samen met kunstmest. Wanneer de mais kniehoog staat, gaat er nog een urea kunstmest over heen en dan maar bidden dat de regens niet teveel zullen storten om alles weg te spoelen of te doen verrotten. Is dat het geval, dan lijdt men honger. Zelfs als de regens zich keurig gedragen hebben maar net 2 weken te vroeg ophouden, dan verdroogt het gewas en is er ook honger.
Overdag is het bewolkt of knalt de zon naar beneden. De ergste hitte is nu wel voorbij. Hoe warm het is, schijnt niemand te interesseren. Er is geen thermometer in heel Mzuzu te koop. Nou ja, gelijk hebben ze, er valt toch niks aan te veranderen. Geeft ook niet, daar is een weerapp voor.
Waar de boeren – en iedereen is boer – hun veldjes schoonschrapen van verdroogde restanten van vorig jaar, willen wij – de aanhangers van biologisch boeren op Gods manier – maar al te graag die restanten op onze tuintjes gooien. Dit voorkomt uitdroging van de aarde en stimuleert het bodemleven waardoor de vruchtbaarheid verbeterd. Ik heb een strook van 3 meter in het verlengde van m’n grasveld ‘ingepikt’ en afgezet met restanten bakstenen en stenen uit het veld. Je ziet de boeren denken “rare mzungu die dat afval wil, maar ok, hoeven wij het niet in de fik te steken’’. Gisteren in de ochtendkoelte tot 8 uur, heb ik het laatste waardevolle afval bijeengeschraapt. Buurtkindertjes begonnen me spontaan te helpen. De brutaalste begon mij te imiteren door ook een armvol verdroogd goed op mijn tuintje te gooien, ondertussend breed en verwachtingsvol glimlachend. Zou de mzungu het waarderen? Of gaat ze ons wegjagen? “Aaahhh, taonga shomeini, dank je wel” moedigde ik hem aan. De andere 5 kinderen volgden. De jongste een schattig en bijdehand meiske van een jaar of 4, het oudste brutaaltje leek me 12. Met waarderende, aanmoedigende geluiden deden ze nog meer hun best. Dát was iets nieuws: mzungu helpen. Het gebaar ‘komen’ kenden ze. Wijzen naar de rand van het terras met een neerwaardse beweging, resulteerde in een keurig rijtje kindertjes. De kombucha was gelukkig net klaar, nog wat zoetig. Allemaal een halve beker vol, oooh heerlijk!!
Bij het weggaan, deden we een ‘high five’. Hun dag was weer goed. Zo goed zelfs dat, toen ik later thuiskwam, ik uit de verte ‘high five’ hoorde gillen. Dat kregen ze even hard teruggegild. Schaterlach. Ik zag het groepje kids dansen in de verte.
‘Buurman’ had om me gewacht. Een kleine, dikke man die voor de overheid had gewerkt maar nu met pensioen was, vertelde hij. Hij kwam als goeie buur even dag zeggen. De velden pal naast mijn huis, tot aan helemaal beneden in de vallei, zijn van hem, beweert hij. O ja? Ik had in januari een deel van die grond belopen met Satiel, rondom de perimeters van diens terrein. Ik hoop niet dat het een gevecht wordt met die onsympathieke, gluiperige buurman die corruptie uit zijn poriën straalt. Diegene met de beste bewijzen op papier, ofwel het meeste ‘schuift’, zal de winnaar zijn. Hoe goed Satiel zijn huis heeft bedocumenteerd vraag ik hem aanstonds. Dat grote, pompeuze huis zit me toch al niet lekker. Satiel denkt dat hij de lening kan terugbetalen door er een guest house van te maken. Volgens mij ligt het véél te afgelegen met super slechte toegang. Bovendien stikt het in Mzuzu al van de gastenverblijven die elkaar doodconcurreren. Verwacht niet dat van overheidswege hierover enige controle of restrictie is. Mijn advies aan hem is het aan de buurman te verkopen die op ‘zijn terrein’ in de toekomst huizen voor hem en voor ieder van zijn 5 kinderen neer wil zetten. Dat het daarvoor wel pittig steil afloopt, is zijn sores. Bid alsjeblieft mee voor een vreedzame oplossing.
Satiel en Ephraim hebben hun tijd tot nu toe doorgebracht met het zoeken, kopen en vervoeren van bouwmaterialen voor Enyezini. Bakstenen worden in het droge seizoen gebakken. De grond bewerken gaat beter wanneer het wat zachter is door regens. Er wordt al overal gebouwd. Mzuzu breidt zich als een olievlek razendsnel uit. Vanaf mijn terras zie ik al 12 huizen in aanbouw. Bakstenen zijn schaars geworden en de kwaliteit laat vaak te wensen over. Als vliegen naar de stroop stort Satiel zich op een gerucht dat er ergens stenen te koop zijn. Daarom duurt het zo lang.
De beste electricien van het SMART Centre had glad vergeten dat hij mij zou bellen. Drie keer heb ik het hem gevraagd! Als ik hem uiteindelijk een berichtje stuur dat hij zijn kans verkeken heeft om het hele dorp en de school van Enyezini op het electriciteitsnet aan te sluiten, kan hij me ineens wel appen met een stomme smoes. Ja dag! Iets vergeten is menselijk maar zo vaak als Afrikanen wat vergeten, daar is iemand met dementie heilig bij ! Ik waag de gok voor een persoonlijk zonnesysteempje zelf maar. Met een beetje navraag over wat en waar ik e.e.a. moet kopen, heb ik nu dan toch een paneel 120Wp (effectief waarschijnlijk 90Wp), 30 Amp controller (te groot maar voor het kleine prijsverschil is het goed plannen voor de toekomst), de oude accu van mijn Toyota Rush (ik zie wel of die voldoet) en een 500 W inverter (van DC naar AC) zodat ik niet meer om stroom voor de laptop hoef te bedelen. En het werkt ook nog !! Suffie had vergeten….hear, hear…. 12V lampjes aan te schaffen dus moet suffie het nog even met het ene kleine zonnelampje doen. In het kort: ik ben nu stroomonafhankelijk dus wil ik naar Enyezini verhuizen waar nog een politiehuis leeg staat. Daar is alleen geen internet en vaak ook geen telefoonverbinding, dus appen gaat sporadisch. Wordt wel wennen, “losgesneden” te zijn van de grote wereld. Alle eerste levensbehoeftes heb ik intussen vergaard dus ik kan naar het dorp verhuizen waar de mensen zijn waar ik voor werk. Door de week een keer naar Mzuzu voor inkopen en contacten, en zondags naar de kleine maar fijne huisgemeente die me aan thuis doet denken.
Voordat ik vertrek,
moeten we weer de plannen voor de perimeterafscheiding van 1 km !!
lang voor de school bijstellen. Een muur rondom gaan we niet doen
vanwege de hoeveelheid bomen dat het bakken van stenen kost. Een
hekwerk van manshoog gaas blijkt boven budget. Dan maar gewoon een
hekwerk van 3 prikkeldraden, tot navelhoogte. Het hoeft alleen dieren
binnen, en mensen buiten te houden. Ik ben niet van plan me te laten
verleiden voor de statusgevoeligheid van Satiel en Ephraim die het
liefst voor het mooiste en meest pompeuze gaan. We zetten gewoon de
tering naar de nering. Onder het hekwerk planten we lokale, prikkende
struiken en tegen de tijd dat de palen door de termieten verorbert
zijn, zijn de prikkers groot genoeg om de afscheidingstaak over te
nemen. Tegen de termieten wordt meestal het effectieve maar peperdure
en superchemische solignum gebruikt. Ik laat hout liever een weekje
zich verzadigen in een bad van afgewerkte motorolie dat anders gewoon
over de grond gegoten wordt. Iets minder vervuilend en effectief.
Moeten we wat vaker met de kwast langs de palen. Niet gevreesd, het
woord ‘onderhoud’, en vooral ‘uitvoerend onderhoud’ gaan we
systematisch in de hoofden, en de handen, van de studenten pompen.
Ik begin me te realiseren dat een school ontzettend veel ‘macht’ over studenten heeft. De school stuurt, leert, indoctrineert, dirigeert. De school bepaalt voor een groot deel wat de kids in hun latere leven gaan doen en hoe ze zullen leven. Wat een verantwoording !!!
Zeker een gebedspunt
om daar met wijsheid, naar Gods wil mee om te gaan !!
Het is minder leuk maar we breien voort aan onze structuur. We verzinnende voorwaarden waar fieldofficers aan moeten voldoen, wat we van ze verwachten en wat ze van ons kunnen verwachten
Enyezinizelf wordt in 2019 uitgesloten van nieuwe kredieten (alleen de her-geïnvesteerde bedragen) niet alleen omdat de kredieten van 2018 nog niet geheel terugbetaald zijn, ook omdat het gewoon boven ons budget gaat.
We trainen geen nieuwe schoolverlaters tot klasse-assistent. Eerst deze 13 evalueren. Zien we in september wel verder.
Ephraim nemen we in dienst voor een allowance van 120,000 kwacha per maand.Daarvan betaalt hij zelf zijn huur en zijn eigen belasting enverzekering (ook al weet ik dat hij die laatste twee niet zal doen,zoals 99% van de Malawiërs). Hij wil niet in het nieuwe huis wonen,het ligt te ver van de scholen van zijn kinderen af. Per maandschrijft hij een rapport over de afgelopen maand en zijn voorgesteldetrainings- en monitoringaktiviteiten en -uitgaven voor de komendemaand. Hij krijgt een motorbike ter beschikking, een laptop entelefoon. Ik hoop dat hij de vrijheid en zelfstandigheid die hijkrijgt, aan kan. Wat fijn is in Malawi, is dat je niet persé deadministratieve rompslomp hoeft te hebben. Zou wel verstandiger zijnmaar in de praktijk zijn overeenkomsten vaak niet meer waard dan hetpapier waarop het geschreven is. Toch wil ik met Satiel wel t.z.t.een geschreven overeenkomst opstellen, puur voor de duidelijkheid omwelles-nietes te voorkomen. Uiteindelijk trekt de stichting toch aanhet langste eind maar zo wil ik niet werken. Stel dat Ephraim er metzijn voertuig vandoor gaat en volledig verdwijnt. Zou superstom vanhem zijn voor kortstondige winst, zijn lange termijn inkomstenvermoordend. Honour 2 Life blijft wel bestaan, Enyezini krijgt degrootste klappen. Gevaarlijker is het beetje-bij-beetje-fraude.Daarvoor moet ik mijn voelsprieten gespitst houden, voor zowel hemals Satiel, ook al weten ze dat corruptie absoluut niet getolereerdwordt. Ik pieker er niet over een rechtzaak te beginnen in dit land.Als we het niet meer vertrouwen, trekken we ons gewoon terug enverdwijnen. Ik hoop dat het niet zover zal komen. Dat gememoreerd, gaik verder met mijn verhaal van vandaag.
We
worden gaar van het vele nadenken. Ik heb van Milla een boek gekregen
waar ik (Chi)Tombuka mee kan leren. Lijkt me heel niet verkeerd (da’s
een Drééntse uitdrukking geloof ik) Het boek bevat veel culturele
dingen. We laten het kopiëren tijdens de lunch.
Die lunch eten
we in een van de vele restaurantjes. Het is 12 uur, dus druk. Klanten
schuiven bij elkaar aan tafel. Het restaurantje, voor Nederlandse
begrippen nog sneller in elkaar getimmerd dan provisorisch een
tijdelijk onderkomen of schuurtje uit de grond gestampt zou zijn, zal
er nog voor jaaaaren staan. Ik zit op een veel te laag, wankel houten
bankje aan een met plastic overtrokken tafeltje, nog vies van de
vorige eter. Niet zeuren, de geroosterde kip is wel lekker.
‘sMiddags
rekenen we uit wat de nieuwe maatregelen allemaal gaan kosten. Oeps!!
Meer dan verwacht maar het komt vooral door de nieuwe kredieten die
uiteindelijk meerwaarde gaan geven. Voorzichtig voorwaards. De
ambachtschool zal voor een groot deel zelfvoorzienend (moeten) zijn
door eigen tuinen, dierenfok, boomkwekerij en klussen voor de
gemeenschap. De aanschaf van gereedschap en materialen wordt het
duurste maar is onoverkomelijk. Tools4Change zal hopelijk uitkomst
kunnen bieden.
Kijk, kijk, Leo en Zion komen net uit bad.
Ahh, schattig.
Foto
Ook
schattig zijn de 5 groeiende kittens in de doos in mijn kamer.
Mauka mossi. Taonga chomeini for receiving us so very kindly in your community, in your homes and in your hearts. This is the second time we have the honour to be in your midst, greatly enjoying your hospitality and friendliness. I particular wish to thank Mbondolo Nkhikambule, our area chief, not only because he is chief but mostly because he truly has the well being of all citizens here at heart, he is a wise man with lots of experience and, most importantly, foresight and vision.
I also thank all the other chiefs for their cooperation and willingness to listen to our ideas. I wish to mention chief Satiel Sibande who has so generously made land available for the Vocational Training Centre. Then Patrick, young big chief who is always in for a good laugh and who has generously pledged 200 tree seedlings to primary school.
I thank the Heads of schools and Heads of Committees and Heads of Village Savings and Loans groups, who all have been so patient listening to us. I thank head teacher Mr. Gondwe and Sam Mwase, deputy of CDSS who organised this venue at their school.
Thank you reverends for sparing your time. I am so pleased to know that you are feeding the communities with Gods Word and His Love. Without the Fathers agreement we cannot do a single thing. We ask His Blessings and honour Him for the Love he has put in our hearts; firstly for Him with all our brain, all our body, all our strength; and our love for our brothers and sisters… as we love ourselves. Hallelujah ! And thank you all present for coming today and listening to what we haveto say. I hope we will not disappoint you.
Most of you know that we are here thanks to Satiel Banda, Enyezini born, and he is now our representative for all the projects. You will see much of him in the whole area. Watch out for that black car. The person who just joined us is Ephraim Uluka, although from Nkhata Bay, he too has on his heart to serve the people of Enyezini and its surrounding area. Ephraim is our in-house full time trainer and monitoring officer. You will undoubtedly see him running around on his motorbike going just about everywhere. We will put fuel in his bike, please will you put some food into his stomac to keep him going? You see, he doesn’t eat much.
Our foundation has grown considerably since we were here in April, so much so that I can happily say we can now count on our Honour 2 Life Development Committee with 10 members. Wiseman Soko is our chairman; Chrissy Phiri, vice chair; Staphero Lwanda and Friga Msukwa our treasurers; Jacob Nyirenda and Suzen Gama our secretaries; and our members are Tamala Nkhambule, Beatrice Nkunika, Julian Munthari and Grace Mvula. We are so grateful that all members have volonteered to be our eyes and ears and mouths in the whole area. Taonga chomeini to all of you.
Alsorecently joined us as Woman Councillor is Chrissy Jere, teacher at CDSS as well. Chrissy has a listening ear to all sort of issues women will not disclose to a man. I am thinking of violence in the home, rape, women’s monthly cycle, baby stuff and other confidential issues women feel they need to talk to another woman about. Please people, do spread the word in your villages that Chrissy is available to help women. Now men, do not feel left out. I am sure you will be able to find Satiel or Ephraim if you have an issue YOU wish to talk about.
Ah,let me not forget our 6 new key farmers who have been trained by Foundation for Farming in farming Gods Way. Where are you Dave Kaunda, Tamala Nkhambule and Friga Msukwa for Enyezini area, Nerie Konika, Agnes Sakala for Emsezini area and Davie Mbeya in Phutula?
And very shortly we plan to have 7 Field Officers to assist us further in serving the communities.
Just a few days ago the training by Takwonda Chinula of 13 CDSS school leavers for teacher assistant at primary schools has been completed and they have already reported to their schools.
Our aim is simple: to improve the livelihoods of people in the Enyezini area in a sustainable manner. That means, together with you, creating a pleasant living environment, enough varied food on the table, clean drinking water, a safe place to work and sleep, access to health services and good education for your children.
Well, what did we promise in April and what did we actually do? We promised 1. PROVISION of CREDITS
2.
FAMILY PLANNING
3.
EDUCATION
On CREDITS, since April we provided 325 credits to VSLs, nearly all in Enyezini itself.
I am sorry having to say that a great part of those have not yet been paid back as agreed. I know that at planting time you spend most of your money on seeds and fertiliser….and on christmas. We trust that the people will soon fulfill their obligations in the months ahead.
The fact that the credits have not yet been repaid means that the schools cannot benefit as was planned for. Only Chintuli school can receive assistance for the children to go to school.
Because remember….the interest paid for the credits was to be used for the schools. The capital repaid was to be used for new credits.
On EDUCATION, In April we planned for a nursery school. That has not yet happened. It is mainly due to the delay in the teacher training program. We know it is an excellent program and the organisors wish to embed it in the communities with the cooperation of CCAP Church. We prefer to wait for this program than to switch to another, less good one. However, I have been told that this nursery teacher training program will start soon but as yet I do not know when exactly.
In April we also talked about finishing the construction of the Vocational Training Centre. That has been achieved. The building is now as good as ready to start as a school.
In April we mentioned Chintuli school to be built. That is now in its final stages. Chintuli community has provided all bricks, sand and labour. Honour 2 Life could buy the materials for the two classrooms.
We promised to sponsor 3 nurses education, after signing a bond that they will be practicing at Enyezini. Coming April interviews will be held at Ekwendeni hospital and three will be chosen to follow the training for registered nurse.
We talked about sponsoring a vetenary student. Since April we found out that the nearest college is at Lilongwe, making boarding necessary, thus greatly increasing the cost. Recently we met Mr. Chawinga, from government vetenary services. He is doing a great job. Frankly, we don’t know exactly how to proceed on this subject. We’ve had too little time this visit to pursue this subject but rest assured, it is not forgotten.
We sponsored a community sciences student for his first semester. The negotiations on its continuation are still in progress.
Our community development student,Masozi Nkhambule, has started her last semester before her attachment. Honour 2 Life Foundation hopes to be able to offer her this attachment opportunity.
Lastbut not least, our business student Bright Soko, will obtain his diploma this July.
On FAMILY PLANNING, we promised to make 1 million kwacha available for this. Over half the amount has been spent on training communities and health committee members. These committee members are now equipped to advise families door to door on family planning. The remainder of the promised amount will be spent on two bicycles to carry people to hospital, and we will wisely spend the remainder on this extremely important subject.
We also mentioned likuni phala, hoping to distribute it to all school children.
Well, we did discuss it last month with Ekwendeni hospital which has its own likuni phala factory. In fact, we were enthousiastic about a possible partnership. But…after doing all the calculations,we realised that, at this moment, most villagers are not yet able to pay every day for likuni phala porridge for their child or children at school, even at a low cost pf k50 daily. So for now, we had to postpone this project. Likuni phala remains on our agenda for the future.
Whatelse did we do since April? – I suspect that most of you have seen that the clinic has been repaired and that the health workers house is finished. Ekwendi hospital has promised to send a permanent health surveyor assistant to Enyezini to help the community.
–The government has promised to send two police men, now that their houses and office are ready to receive them. We trust this will improve the security in the area. But only if the community works closely with the police this treasured security will happen. – Agriculture extention worker Anna Nyirenda’s house is nearing completion in Emsezini. Thank you Anna for joining us, we are so happy with all the hard work you are doing for the communities and your willingness to closely work together.
And what have we been doing for the last five weeks, the time you have seen us running around the area? Last time we were invited to face the challenge of really serious erosion at CDSS. This time we went around most schools to assess erosion damage and trying to find solutions for existing dangers and preventing future ones. Honestly, it is not a simple task. Erosion is caused by fast flowing water, usually rain water, carrying soil to a lower point in the land. Erosion can happen on grounds which are barren, so on barren soils. Barren soils are usually found where many feet have trodden away the vegetation. Many feet that trod away the vegetation are always found around schools and other busy places. And when does vegetation grow? Indeed, particularly during wet season, so now!
I want to make a deal with you head masters and village chiefs. If you ensure that the barren soils around your schools are covered with well established grasses, and velvet bean plants in the school vegetable garden, before the end of this rainy season, we will present you with a step by step guide, drawn up by erosion experts, at our costs, on how to tackle erosion in each school. Each area requires its own approach so the plan for each school will be made for that specific situation. You can then discuss this with your community, talk it through with our people, make changes where necessary, and when you are ready to take action as a community, the expert or Ephraim who has also received some training on erosion, can guide you with carrying out the job during dry season, step by step, until it is finished. Then you are ready to make, early next rainy season, nice gardens, seating area’s, some covered spaces, a school garden, flower beds and so forth, together with the children. As an incentive, and to create ownership for the learners, there will be the competition for the best and most inventive, playful and nice gardens you already know about, with some small prizes. As extra prizes, we will give you tree seedlings to provide shade, hold the soil and help make your schools look the nicest in the whole of Mzimba. OK. Which head master and chief here present says NO to this proposal? Hands up? None of you? Which head master and chief say YES? I see only wise men here. We have a deal!! Taonga.
But, I do have to give a word of warning. If there is still much barren soil at your school by the end of this rainy season, so not enough grasses or velvet beans growing, we cannot go ahead with the erosion measures. That will mean for that school no competition, no prizes, no trees !!!! I truly hope that you will keep us very very busy with the step by step guidance of the erosion measures.
It is rainy season now. Planting time. We were asked to provide seeds and urea. We thought that if we refuse, people will not be able to harvest and that there will be hunger. That, we cannot allow, the more so because a great part of the beans harvest had failed last year through drought. Therefore we decided to spend a large part of our funds on seeds and urea, as a credit, to: the 75 farmers we also supported last season whose harvest failed 112 farmers withHIV/AIDS who are particularly dependent on good food 90 individual farmers as an emergency loan, 186 farmers with urea
But we do not believe this is a permanent solution in providing good food to people. Our 6 key farmers, can show you their mvutsu demonstration plot, how to make contour bunds to control water flows, how to prepare the soil, how to make and use compost manure, how to plant, how to protect, how to best let it grow, how to harvest a biiiig crop and how and where to keep bees.
We trust that next year there will be many more people farming Gods way.
And not only growing mais or beans. Also other crops and creating an added value to them. By that I mean, for instance, not just growing maize but making pop corn as well so that it fetches a much higher price than just plain maize. Not just selling mangos or bananas but processing the fruit by, for instance, making jams or juices or fruit cakes or drying them. In fact, within the next month, Satiel en Ephraim are going to do an experiment with fruit drying. If they succeed, you can make a delicious product in the future that fetches a high price.
These guys have also come up with another idea: providing 55 villages with 50 fruit trees each. So there can be a variety of fruits in the area.Some trees will do well in some villages, some better in other villages. We can make the seedlings available, plus some working capital, on a credit basis with very favourable conditions. It surely will be an asset to the area. By the time the trees give fruit, there will be several systems of processing, thereby creating added value,to the product, enriching us all.
One of our biggest challenges this coming time is to get the VTC up and running. We are only a small foundation with limited funds and therefore we must choose for a school that can largely support itself. So VTC, earn your own upkeep!
But how? There has been a lot of thinking. There are now plans fora school garden, animal production, wood lots, charcoal productionplot and orchards. All of these will assist with an income whilstteaching the students hands on experience. Also, after some initialtraining, students will help repairing school furniture, churchbenches, refurbish teacher houses, sell own baked healthy foodstuffs, and so on. In fact, they will be serving the community asmuch as possible. VTC and CDSS will closely work together. CDSSstudents will come to VTC to gain practical experience and VTCstudents will learn the theoretical parts of each subject at CDSS.Entrepreneurschip will be heavily emphasised upon because there aresimply not enough jobs to go around. People will have to create theirown jobs. Patchoko patchoko the VTC will become operational. Itis an experimental way of approaching VTC training but we believe itis a good, practical preparation for our youngsters to becomeindependent soon after leaving this school in a line of work thatsuit their talents.
What
else can you expect from Honour 2 Life in 2019?
Look
apa, that gentleman, Kayipa, he is a bore holes engineer. He has
already repaired several Afridev pumps in the area. He is a good and
honest engineer, trained by non profit CCAP-SMART Centre. We know
there are at least 56 bore holes in our area. What we are hoping for
is that you can come to an agreement, your communities and Kayipa. If
you can convince your villagers that for really just a small amount
per week, Kayipa can maintain the pumps regularly and keep you giving
fresh water all the time. And IF a pump breaks down, you can call
him, he comes straight away and fixes it at no extra cost. I know,
from experience in my own country, that this system of regular
maintenance, works out a lot cheaper in the long run than paying for
a big repair when the pump breaks down. We do hope that you will
consider it and present it to your committees, for voting.
No
doubt you have many questions to ask Kayipa. Therefore he came along
today to hear your queries. Please do talk with him before you are
going home. He can save you a lot of money and bore hole break downs.
You
do need to know that neither SMART Centre, nor Honour2 Life, needs to
be involved in an agreement between you and him. But of course we
will be happy to assist, sensitise the community (Ephraim) and advise
where possible. Only in special cases we should step in and solve
certain issues, but ideally, please consider Kayipa to maintain your
bore hole. Do talk to him after the meeting.
And
NO, I do not only have good news. As said before, Honour 2 Life is
only a small, non profit, foundation. We had to decide, however
painful it sometimes can be, to take on no more individual students
at CDSS or College. The only new individuals we can consider for
school fees are orphans and that will be mostly for VTC or short
courses so that they can be independent as soon as possible.
–
We also had to decide to provide no more new credits to Enyezini
village itself, who received most of the credits in 2018, and cannot
be considered for more, new credits, only for the second round of
returned credits. Partly because the first credits have not been
fully repaid, partly because we simply do not have the funds for it.
We too must choose wisely how to spend our donors’ money.
2019
will be the year for the villages around Enyezini. We have estimated
that there are roughly 154 VSL’s in the villages of Emazinyeni,
Ejchlekweni, Emsezini, Mwenje, Chimbongondo, Kafulufulu, Kaligoga,
Mspazi, Phutula, Chipapa, Wengwani and Matuli.
In the near
future you will hear where our trainer Ephraim Uluku will set up
trainings for VSL groups, after which they can apply for a credit.
We also plan village based trainings on a variety of
subjects, like….
Or any other subject you feel the need for
training.
I am
going home tomorrow with material to make a promotional film for CDSS
and CCAP church. I will try to find a partnerschool for CDSS and give
CCAP church, to the person of Mrs. Mathilda …………….. , all
information that I have to succesfully find a partner church in
Scotland or Britain or America.
Chief
Mbondolo has agreed, or even ordained I believe, that there will be a
public toilet near the trading centre of Enyezini. Wiseman Soko will
build it very soon.
Finally, we have already been
investigating possibilities for solar lighting for the area and as a
future training subject at VTC.
We are looking into sustainable
sanitary pads for girls and women and incontinence pads which are
mostly needed by older people.
Before
I forget, we gave 200 eye glasses to Ekwendeni hospital. Every person
who has trouble seeing clearly or difficulty reading, can go to the
hospital and if the issue can be solved with one of the available
glasses, you will receive it free of charge. Perhaps you may have to
pay for the consultation but the glasses themselves are for free.
Dear
people, we have talked about many many subjects, which I do not
expect you to remember all. Therefore this talk will be translated in
Tombuka and displayed in each village so that you can read it again
at your own time.
I
think I have forgotten some things. I hope to remember it when you
come up with your questions for which I would like to invite you now.
In de krant van gisteren was er een artikel over Enyezini verschenen. Dat het zo slecht gaat met het dorp, dat politieagenten en verplegers vertrokken zijn door gebrek aan accommodatie. Ja, dat klopte, tot een maand of vier geleden. Het nieuws is al zo oud. Nu staan er nieuwe politiehuisjes en het verpleegstershuisje is ook af. De overheid en het ziekenhuis hebben beloofd op korte termijn weer agenten en een verpleger te sturen. Komt er dan weer een verslaggever van de Nation langs om zijn verhaal medio volgend jaar te publiceren?
Satiel en Bright hebben gisteren nog de beloofde urea en zaden kunnen kopen. De sleutelboeren zullen er blij mee zijn. Satiel weegt nauwgezet de hoeveelheden af. Ik laat hem lekker zijn gang gaan. Bright, als altijd, staat imposant en belangrijk te zijn met zijn pen en schriftje. Nee, eerlijk, hij is een goeie vent.
O wat mag men graag alle dorpsactiviteiten onderbrengen in committees. Satiel heeft ook zo’n committee samengesteld: de Honour 2 Life Development Committee. Let wel, alle committee leden worden democratisch gekozen en werken onbezoldigd. H2LDC-leden krijgen, als enigen, hun onkosten (ruim) vergoed.
Ons committee bestaat uit 10 leden, voorzitter is Wiseman Soko, penningmeester is de moeder van Masozi, onze collegestudente. De rol van secretaris neemt Suzen Mgamba op zich. Hun geschiktheid voor die rollen zal nog moeten blijken.
Dit committee is in het leven geroepen om Satiel bij te staan. Om mensen te informeren, gegevens te verzamelen, luisterend oor naar de gemeenschap te zijn en om aan de bel te trekken als dat nodig is. Alle 10 leden zullen een groot schrijfblok met een mooie, harde omslag en een paar pennen krijgen om hun bevindingen in op te schrijven. Dat hoeft dus niet meer op de achterkant van een envelop of een beduimeld schriftje. De mooie omslag geeft ze al een bepaalde status. Ik weet hoe gevoelig mensen er voor zijn – Satiel is levend voorbeeld. Jammer voor hem dat het mij totaal niet interesseert.
Onze leden zullen regelmatig op pad zijn. Daarvoor gaan we 2 fietsen beschikbaar stellen voor algemeen gebruik maar het meest voor de twee die in de meer afgelegen dorpjes wonen. Zo lang ik in het dorp ben, komen we iedere week bij elkaar. Ik veroorzaak zoveel reuring dat men moeite heeft me bij te houden 😉 Voor nu kunnen ze beginnen met het woord verspreiden dat Honour 2 Life de giften – in geld of natura – die dorpelingen zelf voor hun oudjes, zieken en invaliden kunnen opbrengen, zal verdubbelen en met kerst aan hen uitdelen. (Doet er even niet toe hoe ik tegenover de kerstboodschap sta.)
Ik zeg de geit toe die de broer van Satiel me in april heeft gegeven (ik was het beest al lang weer vergeten), Satiel staat een zak rijst af uit zijn kruidenierswinkel, Bright twee liter olie en de andere leden worden door Satiel ook een kip of een kilo suiker of zoiets afhandig gemaakt. Het is niet helemaal mijn bedoeling op deze manier maar enfin, het loopt zo.
Vorig jaar deden we dezelfde oefening. Toen konden we een 90-tal mensen bijstaan. Dat wordt nu vast een veel groter aantal maar ik verwacht dat we iedereen die het nodig heeft of in aanmerking komt, (nog) niet zullen bereiken. Patsjoko patsjoko, dan breekt het lijntje niet, is een veel gehoorde opmerking in Malawi. Maar ooooh, wat zal het dorp bruisen van opwinding met deze aktiviteit !!!
Ik geloof dat deze eerste bijeenkomst best positief is verlopen. Men komt al een beetje los. Het is best lastig voor ze. Mijn Brits Engels-met-hete-aardappel blijkt moeilijk voor ze te verstaan. Hun binnenmonds gebrekkig Engels is lastig voor mij. Beetje wennen aan alle kanten. Als we in het Tombuka hadden kunnen converseren, was het veel levendiger gegaan.
Ik wil graag even het nieuwe verpleegstershuisje zien.
Niet gek. Woonkamer en drie kamertjes. Binnenplaatsje. Drie ruimtes voor “badkamer” (lees: mogelijkheid om een emmer water over je hoofd leeg te gooien en door een gat in de muur naar buiten te laten lopen), “keuken” (leeg kamertje) en nog een opslagruimte cum extra slaapkamer. Voor de douche is er wel een eenvoudige mogelijkheid te bedenken: donker geverfde jerrycan platleggen op plateautje tegen buitenmuur aan noordkant op hoogte, gaatje door muur voor slangetje dat in jerrycanopening steekt (met rubber afgesloten) aan de ene kant, en aan de andere kant kraantje bevestigd aan een douchekop. ‘smiddags is het water (meer dan) warm genoeg om te douchen/kleren te wassen. Een volle jerrycan buiten op hoogte brengen kan met een trappetje of stoel.
Men stookt houtskool of hout in de keuken op een gril waar de rook niet goed weg kan. Errug, errug ongezond. Ik denk dat een gelaste openhaardkap met schoorsteen door het golfplaten dak effectief genoeg is maar ben er niet zeker van. Er zijn in Mzuzu wel lassers te vinden. Iemand een beter idee misschien? Of heb je een andere oplossing? GRÁÁG
‘Stuur uw antwoord naar KRO-NCRV, postbus 12 te Hilversum’ of mail naar honour2life@gmail.com. Dat laatste gaat sneller.
Serieus, dit soort ‘keukens’ veroorzaken nog veel te veel ademhalingsklachten. Een goede, simpele, praktische oplossing zou zeer welkom zijn.
Al met al, een leuk huisje voor een Malawiaans plattelandsgezin.
De kliniek is ook opgekalefaterd en ziet er weer pico bello uit. Er moeten nog wel stoelen en tafels en houten banken komen. Die zouden idealiter gemaakt kunnen worden door de leerlingen van de ambachtschool. De kliniek wordt ook als samenkomst- en onderwijsruimte gebruikt. Het schoolbord is onbruikbaar geworden door de vele restanten lijm waarmee grote vellen papier opgeplakt worden. Ik stel voor dat ze aan de balk die boven het schoolbord loopt, een groot, oprolbaar stuk plastic hangen waarop die vellen papier geplakt kunnen worden. Daarna zullen wij het schoolbord herstellen die men liever gebruikt omdat het goedkoper is dan die vellen papier.
Krijgen ze ook de wisser die ik meegenomen heb.
Ik leg aan bouwer en voorzitter Wiseman Soko het principe en de truc van ventilated improved latrine uit. Met een lange schoorsteenpijp die minstens 50 cm boven het dak uitsteekt waarover een vliegengaas is gespannen, zullen ze geen last van stank of vieze vliegen meer hebben. De truc is om een luchtstroom te creëren vanaf de opening in de deur of ingang, via het poepgat door de pijp weer naar buiten. Vliegen vliegen altijd naar het licht, dus als de latrine zelf in het halfdonker blijft, vliegen de hier verdwaalde vliegen in de afvoerpijp naar het licht naar boven, blijven zich frustreren voor het gaas en vallen van uitputting dood terug in de poepdoos. Mooi bedacht he? Niet door mij hoor. Wiseman vindt het reuzespannend en gaat er beslist een bouwen.
Dan vertel ik hem meteen de voordelen van de compost latrine zoals Ecosan ze gebouwd heeft. Ik ben er achter gekomen waarom die niet gebruikt wordt. In het verleden heeft men verse mensenpoep als mest gebruikt. Daardoor kreeg men allemaal bulten op het lichaam. Men had dus niet goed geluisterd of begrepen dat mensenpoep eerst minstens 6 maanden, liever nog een of twee jaar moet besterven om bacteriën voldoende kans te geven de pathogenen die er in kunnen zitten, om te zetten naar bruikbare compost. Nu moet er dus eerst weer goede voorlichting gegeven worden om het verkregen negatieve imago weer om te buigen naar een acceptatie van bemesten met menselijke uitwerpselen.
Dan door naar de CDSS (theoretische school, niveau MAVO maar hier goed genoeg voor toegang tot de universiteit) om ze te vertellen dat ze aan het curriculum meer praktijklessen zouden moeten toevoegen om kinderen voor te bereiden op een leven waarin ze zichzelf kunnen bedruipen. Ik had het in april al een beetje aangekaart en deputy Mwase was er toen enthousiast voor. Samenwerken met de VTC (ambachtschool, niveau moet nog blijken) is het devies. De theoretische lessen voor VTC-leerlingen op de CDSS laten volgen en praktijklessen voor CDSS-leerlingen op de ambachtschool laten doen. De onderwerpen ondernemersschap en life skills (sexuele voorlichting, HIV, hoe meisjes zich kunnen beschermen voor de jongens – verkrachting en huiselijk geweld komt nog veel te veel voor –, zwangerschap, en zo meer) zouden meer moeten worden uitgediept. Het onderwijs op beide scholen zou zo op elkaar afgestemd moeten worden dat ze op elkaar aansluiten. De CDSS leidt geen timmermannen op maar leerlingen weten wel om te gaan met het materiaal en kennen de fysieke mogelijkheden en onmogelijkheden van het hout uit hun praktijklessen. VTC (ambachtschool) leidt geen (voorbereidend) technisch tekenaars op maar leerlingen kunnen wel een bouwtekening lezen. De opleidingen moeten op elkaar aansluiten, niet met elkaar concurreren.
Sam Mwase geeft aan dat er ruimte in het curriculum is. We zijn het snel eens over het principe. Nu nog gezamenlijk de toepassing uitwerken. Dat is geen sinecure en zal een tijdje duren. Maar lukken gaat het, zeker weten, met een beetje hulp van onze Nederlandse vrienden??
Als je een idee erover hebt, HÉÉL GRÁÁG je input naar honour2life@gmail.com
We hadden de invalide kleermaker, volle broer van Wiseman, beloofd naar zijn handkar te kijken waarmee hij zich verplaatst. Met een handtrapper komt hij vooruit. Hij klaagde dat zijn “wheelchair” zo zwaar liep. Ik had in april al geconstateerd dat het lager van een van de wielen verdwenen was maar had toen geen tijd om er meer aan te doen dan advies te geven. Hij heeft het voor elkaar gekregen dat het mission hospital in Ekwendini hem een paar nieuwe lagers gaat leveren. Het bericht dat er 2 lagers voor hem klaarliggen heeft hij kort geleden ontvangen. Hij moet ze wel zelf, in persona, ophalen. Nogal veelgevraagd van een man die zich zonder zijn wheelchair moeilijk verplaatsen kan (ook al gaat het sinds april een stuk vlotter op zijn nieuwe schoenen). Dus hij hijst zich in de auto, met een wiel dat we losgedraaid hebben. We zijn al bijna in Ekwendini als de kleermaker bericht krijgt. Het ziekenhuis. Hij kan vandaag niet meer komen, de man heeft een andere afspraak. Jasses!! We kunnen weer terug. Weer twee uur verloren. Soms, Afrika )(*&^!!!!
Een tienermeisje schiet me aan. Ze heeft “30 punten” op haar staatsexamen gehaald. Dat schijnt redelijk goed te zijn. Details moet ik nog horen. Deze Matsu Nkambule zoekt een vervolgopleiding ….. zoals zoveel anderen. Ik beloof dat we er naar kijken zullen maar dat steun voor haar nog geen gelopen race is. Ik zeg, heel bureaucratisch en ik vind mezelf erg onaardig, dat, als ze aan de voorwaarden voldoet, ze een vervolggesprek krijgt; zo niet, dan zal ze het horen dat ze niet in ons programma wordt opgenomen.
Eigenlijk moet ik er niet aan beginnen om op deze manier, zo tussen de bedrijven door, zo op straat, een toezegging te doen. Als anderen dat in de smiezen krijgen, is er geen houden meer aan.
Oh, oh, nog meer bureaucratie en afstand naar de mensen. Dat is juist ook niet de bedoeling. Wat is wijsheid?
Het is al weer een ellenlang verhaal geworden. Heb niet eens de energie meer om over dagelijkse ditjes en datjes te schrijven die het leven in Malawi kleur geven. Komt hopelijk nog wel. Voor nu pomp ik m’n bed weer op en zeg welterusten.
Het regende in Nairobi (Kenia). Ik vond het wel lekker verfrissend na die meer dan 7 uur durende penibele nachtvlucht vanaf Schiphol met Kenian Airways.
Het was benauwd geweest in het vliegtuig en ik had meteen de lagen zomerkleding afgepeld die samen als winterjas dienst deden in Nederland. Gewichtruimte over voor een echte winterjas had ik niet. Nadat de twee topzware megakoffers verdwenen waren in de zelfbedienings incheckmachine, voelde ik me verlicht met slechts het 12 kg wegende handbagagerolkoffertje. Een Mexicaanse student die in Groningen studeerde, had me een handje helpen slepen vanaf de trein. Hij ging een maandje naar huis.
De Embrear 190 die me naar Lilongwe bracht, was nog niet half vol. Er zat geen medepassagier naast me. Ik zat net achter de vleugel maar zag er geen motor onder hangen. Vroeg me af waar die dan wél zou zitten.
De warmte van de zon was duidelijk voelbaar nadat we door het dunne wolkendek gebroken waren. Het is dan ook hartje zomer op het zuidelijk halfrond. De Kilimanjaro verrees met zijn ruim 5400 meter boven de schapendeken. Ik twijfelde of de wittigheid op de top sneeuw of wolken waren. Tijdens de 2 uur durende vlucht, zuidwestwaards, kreeg ik van de vriendelijke Keniaanse steward de bestelde koshere maaltijd, bereid door Beth-Din uit Johannesburg, keurig gepresenteerd. Er stond dan ook op de doos “Kosher dietary law requires this tray to be served to the passenger sealed”. Hij vroeg beleefd of hij de doos open mocht maken om het bakje dat warm geserveerd behoort te worden, in de magnetron mocht zetten. Het eten was smakelijk en zoet. Ik weet dat de volgende 5 weken de maaltijden zullen bestaan uit een overdaad aan koolhydraten en zoetigheid. Nsima, de smakeloze maisklodderkoek wordt altijd, 3 maal daags, opgediend. Ik heb maar wat supplementen meegenomen want groenten zullen schaars zijn.
Het Kamuzu Internatinal Airport van Lilongwe, Malawi, heeft één echte heuse landingsbaan. Ook daar worden de passagiers van en naar de vertrek-/aankomsthal met een toeringcar vervoerd. Ach nee, deze keer had ik het fout, we mochten lopen.
De gele koortsinenting werd als eerste gecheckd. Daar na visumbriefje invullen. Een Marrocaan die geen woord Engels verstond mocht ik helpen met invullen. Was het mijn uitstraling dat hij aanvoelde dat ik Frans sprak, of wat? Die man komt ook de wereld rond met alleen Frans en Arabisch, er is overal wel een mouw aan te passen. Mag een bemoedigende les zijn: komt tijd, komt raad.
Ach jee, ik was totaal vergeten dat visums geld kosten. Credit card werd niet geaccepteerd. 75 US dollars cash alsjeblieft. “Errr, sorry, ik heb geen rooie cent bij me maar mijn vriend die me opwacht kan het me wel voorschieten.” Een dame begeleidde me, langs douane, naar de aankomsthal. Daar zat Satiel me gelukkig op te wachten.
Nee, 60,000 kwacha, het nationale equivalent, had hij niet bij zich “maar ik ga wel even pinnen”. Dat duurde een tijdje. Mijn begeleidende dame vroeg snugger”waar wachten we op?” Die brengt het ook nooit verder dan een uitbundige lach als iemand iets tegen haar zegt. Pinautomaat pakte de kaart niet. Bankmedewerker was niet behulpzaam. Satiel rende naar buiten “my friend….” Hij kwam terug met een vuistvol bankbiljetten. Kijk, da’s nou Afrika: niet belangrijk wat je weet maar wie je kent.
Onze nieuwe tweedehands off-road auto. een zwarte Toyota Rush, zag er netjes uit. Satiel had zich kort geleden een rijbewijs aangeschaft. Omdat hij al een motorrijbewijs had en “ervaring”, had hij geen test hoeven afleggen, alleen geld. Hij reed behoorlijk goed. Kon zelfs redelijk met de versnellingen overweg. Nog wat finetuning en hij wordt nog wel een goeie chauffeur. Ik was blij met de airco, onontbeerlijk hier, het was loeiend heet buiten. Onderweg hadden we al onze onderwerpen even over de tong laten gaan. We moeten zeker onze organisatiestructuur aanpakken dit bezoek om alle ideeën, én opvolging, goed uit te voeren. Bright zou voor onderdak voor mij zorgen want ik kon blijkbaar niet in het pas voor een prikkie aangekochte huis van de buurman van Satiel. Bij mijn vorig bezoek was afgesproken dat Satiel dichter bij “ons dorp” Enyezini zou gaan wonen. Hij had een paar jaar eerder, toen hij voor ‘Find your Feet’ werkte, een lapje grond gekocht. Met een lening kwam daar nu een huis op te staan.
Een maand geleden appte hij dat buurman ging vertrekken. Hij gaf allerlei argumenten waarom de organisatie absoluut dat huis moest kopen. Uiteindelijk kwam de aap uit de mouw: buurmans grond lag voor tweederde rondom zijn eigen lapje grond. Errug onhandig natuurlijk. Een nieuwe eigenaar zou hem vervelend de toegang kunnen blokkeren. Dat er potentie in het huis zat, zagen we wel. Ik helemaal, lekker eigen huisje om in te bivakkeren.
Na 5 uur rijden naderde Mzuzu, de grootste stad van noord Malawi. Bright had nog niks gevonden. “Laten we Milla dan maar even gedag zeggen, we zijn er vlakbij.” Mijn Finse AirB&B gastvrouw van vorige keer was natuurlijk thuis. Haar twee jochies van 3 en 1, Leo en Zion, ook. Het was goed haar weer te zien. Ze had eventueel nog plek tot 4 januari maar was de douche aan het betegelen. Geen probleem, ik mocht ook een van haar hondjes lenen als dat nodig mocht zijn.
Satiel had namelijk allerlei redenen aangevoerd, op het laatste moment, waarom ik niet in het pas aangekochte huis kon slapen. “Het is niet ommuurd, dus onveilig voor mij, er is geen stroom en de bewaker van zijn huis, met zijn gezin, woont er in.” Ik was kwaad geweest dat hij me dat alles niet eerder had verteld. Ik had al zijn argumenten, behalve de laatste kunnen weerleggen die hij zelf al of niet geloofwaardig vond.
“Als mensen een auto zien staan en een mzungu (blanke) zien rondlopen, trekt dat dieven als vliegen naar de stroop.”
“Er is niks te pikken, mijn waardevolle spullen neem ik mee. Ze hebben toch niks aan wat beddegoed of pannen? En een hond schrikt goed af, toch?”
“Er is ‘savonds geen licht”.
“Kijk es, hier hebben we een accu,” ik klopte op het dashbord “draadje met ledlampje, klaar is Kees.”
Nou nee, hij geloofde niet dat dat kon.”Dan is de accu binnen een uur leeg.” Hoe kan hij dat zeggen als hij het concept niet snapt?
“Nee hoor, kan uuuuuren branden op de accu van dit type auto”. Nu nam ik aan dat de accu in redelijk goeie conditie is.
Ik zat in mijn maag met het bewakersgezin. Die kan je toch niet zomaar op straat zetten?
Het was pas 2 uur, tijd genoeg om poolshoogte te nemen. Aan de buitenkant van de stad, richting Enyezini, een 100 meter van de hoofdzandweg af, konden we met moeite bij het huis parkeren. Ik gaf bewakersdame een hand, aaide het onvermijdelijke kind op haar rug over het wangetje. Ze giegelde, ik was welkom. Satiel liet me de grootte van het gezamenlijke terrein zien. Ik schat het op 5000 m2 waarop dus 2 huizen staan met een eigenlijk niet voor auto’s geschikte toegangsweg, nog zonder stroom. Deze wijk wacht al 2 jaar op aansluiting terwijl men al wel de contributie heeft betaald (!)
Satiels huis, te groot voor deze locatie, vind ik, heeft 3 overdekte terrasjes met mooie zuilen, 2 slaapkamers met aangrenzende badkamer, nog 2 slaapkamers, “keuken” (staat in een hoek iets wat op een aanrecht moet lijken) en een dubbele woon/eetkamer. Het lijkt in de verste verte niet op de offerte. Daarom was ook het geld op voordat het dak erop zat. Het huis is bijna helemaal geverfd en de lampen hangen al. Bijna klaar om opgeleverd te worden. Met de binnendeuren had hij zich een lelijke buil gevallen. Ze zijn van de derde kwaliteit, bobbelend, met afbladderend vineer en niet goed sluitend. Na doorvragen blijkt dat Satiel zelf de deuren heeft laten kopen, dus zal hij de timmerman er ook niet op aan kunnen spreken. Jammer, foute kostenbesparing.
Wat me het meest verontruste was dat overduidelijk bleek dat hij zich prachtig heeft laten ompraten door de aannemer, bijna dubbel boven het budget uitkomt, en met een matig afgewerkt huis zit. Op het eerste oog leek het constructief wel in orde. Hij kan het wel schudden om betere afwerking, van bijvoorbeeld sommige scheefstaande zuilen die maar half op de niet verticaal afgewerkte randen van de betonnen terrassen steunen, voor elkaar te krijgen. Hij zal weer met een kluitje in het riet gestuurd worden door de aannemer die beter gebekt is dan hij en hij heeft zijn onderhandelingspositie uit handen gegeven. Het hele huis is al betaald.
Het bewakershuis. Ik schrok toen ik binnen kwam. Er stonden nog bouwmaterialen binnen. Het plafond en de binnendeuren ontbraken, er waren geen stroompunten en veel details moesten nog afgewerkt worden, waaronder de vloeren goed vlak maken. De eigenaar had er sinds 2016 in gewoond dus dit had ik echt niet verwacht. Ja, zo kan je wel een koopje op de kop tikken. De jongens van de ambachtschool kunnen hun hart ophalen aan het bouwen van de omheiningsmuur en de afwerking van dit huis.
Mijn les is dat ik voortaan nóg verder moet doorvragen en nu weet dat Satiel zich makkelijk laat ompraten. In ons versterkingsteam ’to be’ zal er, idealiter, een goede boekhouder en een meer praktisch persoon moeten komen.
Satiel heeft zeker wel zijn waarde. Ook al is hij niet echt een leider, noch ondernemer, hij kan wel met de mensen in Enyezini omgaan. Als we nog groter groeien zal hij de organisatie niet aankunnen, dan moet er een echte manager aangesteld worden. Vínd die maar eens in Malawi!! Satiel zal zich lekkerder voelen op de tweede plek. Hij wordt liever aangestuurd dan alles zelf te bedenken.
Ik besloot de bewaker lekker in het huis te laten wonen. Waarvoor Satiel persé een bewaker voor zijn huis moet hebben, is mij een raadsel in deze rustige buurt, er valt gewoon helemaal niks te halen, op de peertjes in het plafond na. De beste man wordt ook door angst gedreven, slechte raadgever, remmer van vooruitgang en vernieuwing.
Terug naar Milla. Ook al is de kamer, dat in een bijgebouwtje zit, verhuurd vanaf 4 januari, ze kan me daarna nog onderbrengen in een andere kamer in het huis zelf. Prima. Ik installeerde me, blies het meegenomen luchtbed met het balonnenpompje op (wat toch nog eindeloos duurde), hing mijn nieuwe klamboe op en schoof het loodzware bed naar de geschikte plaats ervoor. Ik zocht een kadootje uit voor Milla. In Afrika kan je niet met lege handen aankomen. Een lichtstring van 100 ledlampjes op batterijtjes zouden haar jongetjes vast leuk vinden. Schot in de roos, hun oogjes brandden bijna net zo helder als de lampjes. We aten pasta met saus, en sla. Stukken beter dan nsima met relish. Ik was hondsmoe. Licht uit om 9 uur.
