Ah nee he! De
fufuzela laat om kwart over vier van zich horen. Ik ben vast niet de
enige die er wakker van wordt. Het is nog pikkedonker en behoorlijk
frisjes.
Ik sta op, heb trek in thee. Gelukkig heb ik twee solar
lampjes waardoor ik het houtskoolvuurtje aan kan maken. Dat begint nu
aardig te lukken: houtskoolstukjes in het brandertje, in het midden
losjes een plastic zakje proppen. Zakje aansteken (dat vergt nog een
paar lucifers) en doordat het plastic doorgloeit, begint ook het
houtskool te gloeien. Dit gaat beter dan met papier dat te snel
opbrandt. Niet de vieze dampen inademen.
De oostelijke
horizon begint op te lichten met schitterend rood en oranje. Half
vijf. Naäma en Tubal springen enthousiast met hun scherpe nageltjes
tegen mijn blote benen op. Ik heb zo’n beetje alles van de grond
omhoog gebracht. Ze hebben nog een paar gevonden oude schoenen om mee
te spelen, maar ikzelf ben hun leukste speelgoed. Schootzitten is
favoriet. En eten natuurlijk. En met elkaar wilde vechtspelletjes
doen totdat ze uitgeput weer voor een uurtje op elkaar slapen.
Ze
hebben weer vlooien, niet te voorkomen hier. Ik laat het maar en
barricadeer mijn slaapkamerdeur. Met hele kleine gedroogde visjes
leer ik ze hun naam en “sit!” Ze zijn nog zo nieuwsgierig en
enthousiast, erg leuk. En ze leren mij geduld, vooral in Afrika een
schone zaak.
Tegen 6 uur kookt m’n theewater. Ik zet nog maar een pan water op het restant gloeiende houtskool. Doe ik strakjes een wasje mee. Ah, lekker, sterke Engelse thee met melk. Dat is ook al weer 30 jaar geleden dat het dagelijkse drank was.
Christopher Munthari (23), net afgestudeerd van het Agricultural College, woont (ook tijdelijk) in het huis naast me. Hij heeft geen ‘badkamer’ dus mag hij de mijne gebruiken. Het is niet meer dan een ruimte die ik voor zijn privacy met een groot stuk plastic heb afgeschermd, met een gaatje tussen achtermuur en vloer voor waterafvloeiing. Hij zet er zijn wasbak neer, doet er water in en poedelt zich met het stuk zeep dat op een baksteen er naast ligt. Ikzelf douche me met de zwarte shower bag die Ronel me te leen gegeven heeft. Je vult het met water en laat het in de zon opwarmen. Er kan 40 liter in maar dat til ik in mijn levensdagen niet boven mijn hoofd. Met 10 liter kan ik me prima douchen en haar wassen. Die bind ik, op stoel staande, zo hoog mogelijk aan een dakspant binnenshuis. Met het gebruikte douchewater sop ik de vloer aan. Dat mag ook wel, met twee nog niet zindelijke hondjes. Door mijn water her te gebruiken, kan ik met 20 liter per dag toe. Dat is zuiniger dan de Malawiërs zelf, heb ik me laten vertellen, maar die hebben dan meestal een heel gezin.
Christopher had ik het over. Hij wacht op een leraarsbenoeming bij een secondary school, ergens in het land. Dat kan tot 3 jaar duren. Intussen heeft het CDSS (Community Day Secondary School, ofwel publiek voortgezet onderwijs na de basisschool en de enige optie voor kids) in Enyezini gevraagd of hij klasse-assistent wil zijn. De school geeft hem 45,000 kwacha per maand (€50) waar hij net zijn voedsel en af en toe een kledingstuk van kan kopen. Zo blijft hij in de running. Ik hoor hem uit over zijn ervaringen, de lokale cultuur, hoe gelukkig mensen zijn, zijn toekomstvisie voor hemzelf en het dorp, en wat nog meer te binnen schiet. Hij hangt aan mijn lippen als ik vertel over het belang van peuter/kleuteronderwijs, biologisch boeren Gods manier – met bijbelteksten, gezonde voeding – ook met teksten, en onze visie voor het dorp. Leuke, intelligente, leergierige knul die nog van heel veel waarde voor het dorp kan zijn. Misschien moeten we hem voor de ambachtschool oppikken als leerkracht, voordat de overheid hem naar een ander gebied stuurt.
Waar ik het allemaal
niet druk mee heb….. al weer bijna een week voorbij. Het hek rond
de school staat er nóg niet. Geen gebrek aan arbeidskrachten of
luiheid, wel gebrek aan een vakbekwame lasser. Nu al voor de 3e
keer moet ik zijn werk afkeuren. Je gelooft gewoon niet hoe slordig
men kan zijn: laswerk dat meer slak dan las is en met 1 stevige duw
breekt, niet dichtgelaste naden waardoor het regenwater geheid erin
gaat lopen en roest veroorzaakt, een scharnier doodgewoon vergeten en
meer van dat vakwerk. Ik móét alles zelf controleren want Satiel
heeft van constructie geen enkel idee. Alles moet je heel precies
uitleggen, ze het laten herhalen, tekening er bij, 3 x verklaren, en
liefst nog eens per whatsapp bevestigen. Vragen of ze een bepaald
ding kunnen, heeft geen zin, het antwoord is steevast “ja”. Het
tegendeel blijkt meestal het geval. Ik moet de competentie uit de
omgeving van de persoon halen, niet uit diens woorden.
Enthousiast
om het hekwerk te maken, is Wiseman en zijn team zeker wel. Hij heeft
zelfs een idee om de hoeken met een lage, gemetselde hoek aan te
geven ‘voor stevigheid’.
Best jong, als je dat mooi en
nodig vindt, lekker doen.
IJverig ging hij aan het werk en
maakte een gemetseld plaatje van een hoeksteen. Artistiek hoor. Kan
hij met recht trots op zijn.
Wat ik dan niet begrijp is, dat
hij, als opziener, toestaat dat zijn werkers meteen zijwaardse
krachten op zijn metselwerk laat uitoefenen. Ik had gisteren nog
gezegd dat beton minstens 4 dagen, liefst een week, moet uitharden.
Meerdere betonvoeten van de ijzeren staanders vertonen scheuren
doordat ze niet voldoende zijn uitgehard, met als resultaat dat het
werk bijna waardeloos is geworden.
Om toch wat te redden van
zijn inspanningen, spannen we een tegendruk gevende draad schuin naar
de grond. “Bevestig maar wat stroken chitenges aan de draad zodat
men er niet over valt. Deze draad blijft permanent zitten”, krijgt
Wiseman geadviseerd.
Wiseman Soko, hoofd van zijn uitgebreide
familie met zo’n 20 kinderen – die van broers en zussen er bij –
heeft 5 jaar in Zuid Afrika gewerkt. Daar heeft hij van alles
aangepakt zoals schoonmaak en huishouden voor blanken en een paar
jaar in de bouw. Nu is hij dé topbouwer in het dorp (in het land der
blinden is eenoog koning). Wiseman is een sympathieke, ijverige 40-er
die van 6 tot 6 werkt zoals hij zelf met trots zegt. Kritiek hebben
op een ander zijn werk of werkwijze, heeft hij niet of wil hij niet
hebben. Hij neemt ze voor de volgende job gewoon niet aan. Ik snap
zijn strategie wel, harmonie in het dorp is belangrijk, maar zo leert
men er nooit wat bij en zit hij (wij) met de gebakken peren van
slecht vakmanschap. Ik geloof dat het hele dorp op de ambachtschool
in opleiding zal moeten 😉
Ik heb Clay Trussell, een
Amerikaanse missionaris en ervaren spil in grote bouwprojecten,
gevraagd of Wiseman een tijdje met zijn projecten mee mag lopen.
Wordt vervolgd.
Naäma mist haar
broertje. Ik heb Tubal teruggedaan naar Milla, in de hoop hem te
ruilen voor zijn andere zusje. Hij bleek ver achter te blijven bij
Naäma’s potentie voor beveiligingshond. Die is zo clever dat, als
ze door heeft dat ik geen visje heb, ze het commando ‘sit’,
probeert te negeren. Ze vliegt watervlug tussen mijn benen door de
slaapkamerdeur want ze weet dat daar het zachtste plekje van het huis
aanwezig is. Wel heel vervelend dat ze eerst ongemerkt erop piest en
daarna in een hoek zich neervlijt. Als ik boos reageer, kijkt ze me
onschuldig met haar slimme kijkers aan. Voorlopig zet ik dus ‘s
nachts ook de achterdeur op een kier zodat ze naar buiten kan en
blijft de slaapkamerdeur stijf dicht totdat ze zindelijk is, hoeveel
ze ook jammerlijk bedelt. Ik laat me níet vermurwen door de
schattige kraaloogjes en zwiepend staartje…!! van dit heerlijk lief
hondje met vlijmscherpe tandjes. Achillespezen lijken smakelijkst.
Aanhankelijke knuffel. Terreur oefent ze uit!! Haar naam mag dan
Lieflijk of Gracieus betekenen, ze heeft nog een tijdje te gaan om
zover te komen!
Hans en Gerrie, Nederlands
missionarisechtpaar, werken al 5 jaar in Malawi in samenwerking met
de CCAP, de Presbiteriaanse kerk en grootste hier in het
noorden.
Hans werkt bij het SMART Centre, Nederlands
trainingscentrum opgezet door Henk Holtslag (geen familie, wel dé
watergoeroe van Afrika, Azië en Zuid Amerika met zijn touwpompen).
SMART Centre leidt mensen op tot zelfstandige putborers,
pompinstallateurs en sanitatiekenners.
Van Gerrie krijg ik een
grote emmer vol strandspeeltjes. Kleine kinderen, zand en water….dan
weet je het wel, die blijven de hele dag zoet. Ook een grote stapel
stevige, geverfd en gelakte, wijndozen, ook voor peuter- en
kleuterklasjes.
Ze had een prachtige kleuterjufopleiding
ontworpen, getest en goedbevonden. Een complete opleiding in 6
maanden, theorie en praktijk. Gewoon geweldig!! Super!!
En dan
wordt ze eruit gewipt door de CCAP over een, niet te rechtvaardigen,
privébeslissing van 1 man-met-macht. Onterecht en oneerlijk. Klip en
klaar staaltje van corruptie. Niemand durft tegen hem op te staan.
Haar zendingsorganisatie haalt bakzeil voor de lieve vrede maar ze
krijgt haar (onbetaalde) baan niet terug. Wat is een kerk die zijn
voorbeeldfunctie zó misbruikt??
Onze stichting heeft veel geld
neergelegd voor haar kwaliteit, die we dus niet gekregen hebben. Kan
je op rekenen dat je dat hier niet terugkrijgt.
Nu gaan ze
beide, waarschijnlijk, elders in Malawi verder. Vandaar dat ik haar
spulletjes krijg om ze in onze kleuterklasjes in te zetten.
Een paar dagen later
zitten 6 juffen op mijn stoep op me te wachten. Kom maar binnen. Ik
hoor hun verhaal aan, identifieer de knelpunten, verwen ze met
Gerries dozen en speelgoed, beloof ze een salaris(je), biedt ze een
kombucha workshop en training biologisch boeren aan zodat ze een
zelfstandig bestaan op kunnen bouwen. Ze krijgen meer dan ze hadden
verwacht.
Martin Gondwe is de Agricultural Extension
Development Coördinator van de overheid voor dit gebied. Met hem
bespreek ik waar en welke fruitbomen en houtproduktiebomen moeten
komen bij de school. Het in de toekomst te oogsten fruit zal niet
alleen studenten gezonder maken, maar is ook een grondstof voor
nieuwe produkten zoals jams, fruitconserven, gedroogd fruit (tutti
frutti), fruitchutneys….nog meer ideeën?, kom maar op…. die op
de school geproduceerd kunnen worden. De studenten leren
tegelijkertijd ondernemerschap zodat ze een bedrijfje op kunnen
zetten met nog niet gangbare produkten. Een winnende
formule.
Studenten leren hoe ze een verantwoord produktiebos
kunnen aanleggen. De bomen dienen als grondstof voor de verdere
verwerking van het hout. Er komt een houtzagerij en houtdroogplaats.
In de houtverwerkingsateliers leren studenten meubelmaken,
constructiewerk, houtsnijwerk, houtdraaien, en wat je nog meer met
hout kan doen…..ideeën?, kom maar op.
We gaan een
bamboobos(je) aanleggen. 5 zaailingen van de giant bamboo kunnen over
5 jaar voldoende brandstof produceren voor een gemiddeld gezin.
Daarnaast kan je 1000 en 1 dingen bedenken waar bamboo al niet voor
gebruikt kan worden: constructie, meubels, gereedschappen, artistiek
werk, matten, enz, enz, met bamboo bladeren alleen al kan je al een
opleidingsschool vullen.
Niet te hard vooruitlopen. Patchoko
patchoko, langzaam aan dan breekt het lijntje niet. Spannend is het
wel.