Bright is naar een begrafenis. Een verre verwante, oud en alleen, is gisteren overleden. Overledenen worden de volgende dag begraven en alles wijkt er voor. Begrijpelijk.
Behalve belangrijke mensen zoals Kampingo Sibande die een gebied ‘beheersen’ van minstens, ruwweg 10,000 vierkante kilometer, worden een of twee weken opgebaard totdat de ceremonie voorbereid is. Onze regio chief Mbondolo is daarvoor niet belangrijk genoeg.
Satiel zegt dat hij tot maandag de tijd nodig heeft om zijn huiswerk af te krijgen. Ik en de overledene krijgen de schuld dat zowel Bright als Satiel het nog niet af hebben. Haha, ik ben net zo erg als zij. Ik schuif de schuld weer door op Mark die gisteren niet volgens afspraak op tijd kwam.
Voordat Satiel en ik de dag eigenlijk beginnen, bespreken we Milica en Otrisha. Ik leg Satiel mijn gedachten voor. Zoals heel vaak (niet altijd gelukkig), gaat hij met me mee, vooral omdat hij er gewoon niet over nagedacht heeft. Dat bevestigt voor mij nogmaals dat hij een goede tweede man is.
Er hebben het over of we zaad voor de boeren moeten kopen. De oogst was vorig seizoen grotendeels mislukt. Men heeft dus nu geen geld om nieuwe zaden te kopen wat betekent dat er weer honger geleden gaat worden. Bloedzonde toch? Wel een veldje, klaargemaakt om ingezaaid te worden, maar het zaad ontbreekt. Voor die vicieuze cirkel willen we een stokje steken.
We bedenken de boerennoodlening. Ieder van onze sleutelboeren kunnen een 15-tal andere boeren trainen. Als die nieuwe boeren als de wiedeweerga in training gaan, hun velden op de nieuwe manier ombouwen (da’s niet zo moeilijk), mest in de gaten doen – waar ze die dan ook vandaan halen – en dan zullen wij er voor zorgen dat er zaad in die gaten kunnen komen en een paar weken later de urea, de kippenmestsoep in gedroogde vorm. Dus moet er zaad voor 90 boeren komen. Wat is het beste zaad? Ik bel Mark.
‘‘koop mais typenummer 623, dat is een snelgroeier, geeft een goede opbrengst en kan volgend jaar opnieuw ingezaaid worden”. Mooi, niet genetisch gemanipuleerd dus (Mijn ‘vrienden” :-(( van Monsanto maken al hun zaden onvruchtbaar.
“ok. En waar kopen we dat?”
“In Mzuzu, bij Fumwe Seeds.”
Satiel belt. Hij zegt dat het bedrijf vandaag eigenlijk gesloten en de manager naar Lilongwe is vertrokken. Als Satiel zegt hoeveel zaad we willen kopen, is de man bereid terug te komen.
Als we bij het winkeltje aankomen zit de deur op slot. De man moet bellen om de sleutel.
Als Mark het niet aangeraden had, zou ik wantrouwend geweest zijn.
De manager is bereid ons goed tegemoet te komen in de prijs.
Een, zo te zien, redelijk welgesteld echtpaar, komen in een glimmende familieauto aan met de sleutel. Terwijl de jongens 300 kg zaad in zakken in de auto leggen, praat ik met het echtpaar. Ze zijn de eigenaars van het pand. De huur is al een paar maand niet betaald. Ze hadden de tent die ochtend op slot gedaan. Als de manager vandaag met de huur op de proppen komt, kan het bedrijfje blijven. Dankzij onze aankoop kunnen ze dat nu.
Het grootste deel van de dag wordt opgeslokt met deze blog online zetten. Internet op het SMART centre doet het nu ook op mijn pc. Ooohh, wat ben ik blij dat deze mogelijkheid bestaat. Moet er niet aan denken zonder te moeten werken.
Er ligt nog de kwestie van de remuneratie van Kayipa en Andrew voor hun medewerking woensdag. Ik had ze beloofd ze de dag te vergoeden. In april was Aaron tevreden met 5000 kwacha. Zij vragen nu 10,000. Ik weet dat de inflatie rond 10% ligt maar een verdubbeling in 7 maanden tijd? Ik heb woensdag gezegd dat we er over na zullen denken. Ik vraag Reinier om advies. “Je hoeft ze eigenlijk niets te betalen. Andrew krijgt van ons gewoon zijn salaris en Kayipa is door ons getraind en nu zelfstandig ondernemer. Een offerte uitbrengen kost normaliter niets, of net wat je overeenkomt.” We zijn dus niets overeengekomen. Ik moet voortaan duidelijker zijn zodat er niet van deze onaangename losse eindjes blijven bengelen. Hollandse duidelijkheid hoef je van een Malawiaan natuurlijk niet te verwachten. Het is aan ons om die te creëren. Ik moet duidelijk uitspreken wat ik verwacht én hoe ik begrijp wat zij zeggen. Door de cultuurkloof en ieders begrip van het Engels dat nogal kan verschillen, is dat wel wijs.
Kayipa heeft zijn offertes klaar. Eerst nog even de goede naam bij iedere pomp puzzelen die hij door elkaar gehaald had. Het werkloon heeft hij zeer ruim ingeschat. Eén pompreparatie is erg duur, veroorzaakt door de noodzakelijke huur van de schoonblaas apparatuur. Reinier is bereid om de huur van het best wel dure ding in aanschaf, er van te halveren. Fijn!! Hij zegt ook dat SMART hun trainees leren een kleine opslag op de materiaalkosten te leggen. Begrijpelijk want er zit ook extra werk in de ‘handling’ er van in. De betreffende dorpelingen zullen blij zijn als ze eindelijk af zijn van geen water of modderwater.
Het idee is namelijk om de dorpelingen eigenaarschap te geven van hun materiaal. Als ze alles maar aangereikt krijgen heeft het weinig waarde voor ze. Easy come, easy go. Eeuwig Afrikaans probleem.
Ik denk na over de invulling van het concept ‘eigenaarschap’ waar Reinier me weer aan herinnert. Als je een groep verantwoordelijk maakt, blijft men op elkaar afschuiven. Hij heeft gehoord dat men in Zambia 1 individu verantwoordelijk maakt, via de gemeenschap die van de waterpomp profijt heeft. Mensen worden uitgenodigd een overeenkomst aan te gaan om de pomp te onderhouden. De beste aanmelder (eerder gekozen op initiatiefneming en betrouwbaarheid, dan op technische kennis) wordt ‘eigenaar’ van de pomp. Deze eigenaar neemt voor een klein maandelijks bedragje van de gemeenschap op zich dat de pomp onderhouden wordt. Dat hij daarmee een servicecontract afsluit (met Kayipa bijvoorbeeld) is dan zijn verantwoording. Mmm, klinkt me nogal Hollands in de oren.
Wat gebeurt er als de eigenaar zijn verplichting niet nakomt? Dan is de community de dupe, het geld kwijt en geen werkende pomp. Moet er een strafmaatregel komen? If so, welke dan? Geldboetes helpen niet, dat is veren van een kale kip plukken. Ik kan geen effectieve ‘straf’ bedenken. Het gaat ook niet om de straf maar het voorkomen dat de man zijn werk niet goed doet.
Ik ben er nog niet uit.
Met het huidige systeem, is het watercommittee verantwoordelijk, dus een groepje mensen. Daar gaat het ook nogal eens fout, en dan omdat niemand eigenlijk iets doet.
Of zou het effectiever zijn in de richting van beloning als stimulans te gaan? Hoe dan? Ik weet al dat het concept ‘zelfverantwoording’ zo goed als nihil is, evenals het Nederlandse idee dat, als men er voordeel van heeft, men het wel zal doen. Dat werkt maar heel zelden.
Proberen een ‘voortrekker’ ofwel ‘controleur’ te vinden? Satiel zegt dat er een gezegde is dat een Malawiaan niets doet zonder een laars achter zich.
Wat is wijsheid? Heb jij, lezer, een eenvoudig maar goed idee? Laat het me alsjeblieft weten via honour2life@gmail.com . Dank je wel. Afrika heeft teveel waterpompen die stil liggen.
Het avondeten staat al geruime tijd op me te wachten. Milla en de kinderen hebben al gegeten. Ze blijft buiten beeld, is erg kort als ik haar wat vraag. “just eat”, en verder niks. Ik snap er niets van. Dat moet dan maar.
Ik begin de ghettoblaster van de buren aan de overkant behoorlijk zat te worden. Iedere avond wordt er Malawiaanse muziek de stille nachtlucht ingetettert. Vannacht begon het om 3 uur weer voor een tijdje. Vindt men dat normaal hier? Is men blij met gratis muziek? Lijdt men in stilte met mij mee? Ik val liever in slaap met het geluid van de krekels in mijn oren.