In de krant van gisteren was er een artikel over Enyezini verschenen. Dat het zo slecht gaat met het dorp, dat politieagenten en verplegers vertrokken zijn door gebrek aan accommodatie. Ja, dat klopte, tot een maand of vier geleden. Het nieuws is al zo oud. Nu staan er nieuwe politiehuisjes en het verpleegstershuisje is ook af. De overheid en het ziekenhuis hebben beloofd op korte termijn weer agenten en een verpleger te sturen. Komt er dan weer een verslaggever van de Nation langs om zijn verhaal medio volgend jaar te publiceren?
Satiel en Bright hebben gisteren nog de beloofde urea en zaden kunnen kopen. De sleutelboeren zullen er blij mee zijn. Satiel weegt nauwgezet de hoeveelheden af. Ik laat hem lekker zijn gang gaan. Bright, als altijd, staat imposant en belangrijk te zijn met zijn pen en schriftje. Nee, eerlijk, hij is een goeie vent.
O wat mag men graag alle dorpsactiviteiten onderbrengen in committees. Satiel heeft ook zo’n committee samengesteld: de Honour 2 Life Development Committee. Let wel, alle committee leden worden democratisch gekozen en werken onbezoldigd. H2LDC-leden krijgen, als enigen, hun onkosten (ruim) vergoed.
Ons committee bestaat uit 10 leden, voorzitter is Wiseman Soko, penningmeester is de moeder van Masozi, onze collegestudente. De rol van secretaris neemt Suzen Mgamba op zich. Hun geschiktheid voor die rollen zal nog moeten blijken.
Dit committee is in het leven geroepen om Satiel bij te staan. Om mensen te informeren, gegevens te verzamelen, luisterend oor naar de gemeenschap te zijn en om aan de bel te trekken als dat nodig is. Alle 10 leden zullen een groot schrijfblok met een mooie, harde omslag en een paar pennen krijgen om hun bevindingen in op te schrijven. Dat hoeft dus niet meer op de achterkant van een envelop of een beduimeld schriftje. De mooie omslag geeft ze al een bepaalde status. Ik weet hoe gevoelig mensen er voor zijn – Satiel is levend voorbeeld. Jammer voor hem dat het mij totaal niet interesseert.
Onze leden zullen regelmatig op pad zijn. Daarvoor gaan we 2 fietsen beschikbaar stellen voor algemeen gebruik maar het meest voor de twee die in de meer afgelegen dorpjes wonen. Zo lang ik in het dorp ben, komen we iedere week bij elkaar. Ik veroorzaak zoveel reuring dat men moeite heeft me bij te houden 😉 Voor nu kunnen ze beginnen met het woord verspreiden dat Honour 2 Life de giften – in geld of natura – die dorpelingen zelf voor hun oudjes, zieken en invaliden kunnen opbrengen, zal verdubbelen en met kerst aan hen uitdelen. (Doet er even niet toe hoe ik tegenover de kerstboodschap sta.)
Ik zeg de geit toe die de broer van Satiel me in april heeft gegeven (ik was het beest al lang weer vergeten), Satiel staat een zak rijst af uit zijn kruidenierswinkel, Bright twee liter olie en de andere leden worden door Satiel ook een kip of een kilo suiker of zoiets afhandig gemaakt. Het is niet helemaal mijn bedoeling op deze manier maar enfin, het loopt zo.
Vorig jaar deden we dezelfde oefening. Toen konden we een 90-tal mensen bijstaan. Dat wordt nu vast een veel groter aantal maar ik verwacht dat we iedereen die het nodig heeft of in aanmerking komt, (nog) niet zullen bereiken. Patsjoko patsjoko, dan breekt het lijntje niet, is een veel gehoorde opmerking in Malawi. Maar ooooh, wat zal het dorp bruisen van opwinding met deze aktiviteit !!!
Ik geloof dat deze eerste bijeenkomst best positief is verlopen. Men komt al een beetje los. Het is best lastig voor ze. Mijn Brits Engels-met-hete-aardappel blijkt moeilijk voor ze te verstaan. Hun binnenmonds gebrekkig Engels is lastig voor mij. Beetje wennen aan alle kanten. Als we in het Tombuka hadden kunnen converseren, was het veel levendiger gegaan.
Ik wil graag even het nieuwe verpleegstershuisje zien.
Niet gek. Woonkamer en drie kamertjes. Binnenplaatsje. Drie ruimtes voor “badkamer” (lees: mogelijkheid om een emmer water over je hoofd leeg te gooien en door een gat in de muur naar buiten te laten lopen), “keuken” (leeg kamertje) en nog een opslagruimte cum extra slaapkamer. Voor de douche is er wel een eenvoudige mogelijkheid te bedenken: donker geverfde jerrycan platleggen op plateautje tegen buitenmuur aan noordkant op hoogte, gaatje door muur voor slangetje dat in jerrycanopening steekt (met rubber afgesloten) aan de ene kant, en aan de andere kant kraantje bevestigd aan een douchekop. ‘smiddags is het water (meer dan) warm genoeg om te douchen/kleren te wassen. Een volle jerrycan buiten op hoogte brengen kan met een trappetje of stoel.
Men stookt houtskool of hout in de keuken op een gril waar de rook niet goed weg kan. Errug, errug ongezond. Ik denk dat een gelaste openhaardkap met schoorsteen door het golfplaten dak effectief genoeg is maar ben er niet zeker van. Er zijn in Mzuzu wel lassers te vinden. Iemand een beter idee misschien? Of heb je een andere oplossing? GRÁÁG
‘Stuur uw antwoord naar KRO-NCRV, postbus 12 te Hilversum’ of mail naar honour2life@gmail.com. Dat laatste gaat sneller.
Serieus, dit soort ‘keukens’ veroorzaken nog veel te veel ademhalingsklachten. Een goede, simpele, praktische oplossing zou zeer welkom zijn.
Al met al, een leuk huisje voor een Malawiaans plattelandsgezin.
De kliniek is ook opgekalefaterd en ziet er weer pico bello uit. Er moeten nog wel stoelen en tafels en houten banken komen. Die zouden idealiter gemaakt kunnen worden door de leerlingen van de ambachtschool. De kliniek wordt ook als samenkomst- en onderwijsruimte gebruikt. Het schoolbord is onbruikbaar geworden door de vele restanten lijm waarmee grote vellen papier opgeplakt worden. Ik stel voor dat ze aan de balk die boven het schoolbord loopt, een groot, oprolbaar stuk plastic hangen waarop die vellen papier geplakt kunnen worden. Daarna zullen wij het schoolbord herstellen die men liever gebruikt omdat het goedkoper is dan die vellen papier.
Krijgen ze ook de wisser die ik meegenomen heb.
Ik leg aan bouwer en voorzitter Wiseman Soko het principe en de truc van ventilated improved latrine uit. Met een lange schoorsteenpijp die minstens 50 cm boven het dak uitsteekt waarover een vliegengaas is gespannen, zullen ze geen last van stank of vieze vliegen meer hebben. De truc is om een luchtstroom te creëren vanaf de opening in de deur of ingang, via het poepgat door de pijp weer naar buiten. Vliegen vliegen altijd naar het licht, dus als de latrine zelf in het halfdonker blijft, vliegen de hier verdwaalde vliegen in de afvoerpijp naar het licht naar boven, blijven zich frustreren voor het gaas en vallen van uitputting dood terug in de poepdoos. Mooi bedacht he? Niet door mij hoor. Wiseman vindt het reuzespannend en gaat er beslist een bouwen.
Dan vertel ik hem meteen de voordelen van de compost latrine zoals Ecosan ze gebouwd heeft. Ik ben er achter gekomen waarom die niet gebruikt wordt. In het verleden heeft men verse mensenpoep als mest gebruikt. Daardoor kreeg men allemaal bulten op het lichaam. Men had dus niet goed geluisterd of begrepen dat mensenpoep eerst minstens 6 maanden, liever nog een of twee jaar moet besterven om bacteriën voldoende kans te geven de pathogenen die er in kunnen zitten, om te zetten naar bruikbare compost. Nu moet er dus eerst weer goede voorlichting gegeven worden om het verkregen negatieve imago weer om te buigen naar een acceptatie van bemesten met menselijke uitwerpselen.
Dan door naar de CDSS (theoretische school, niveau MAVO maar hier goed genoeg voor toegang tot de universiteit) om ze te vertellen dat ze aan het curriculum meer praktijklessen zouden moeten toevoegen om kinderen voor te bereiden op een leven waarin ze zichzelf kunnen bedruipen. Ik had het in april al een beetje aangekaart en deputy Mwase was er toen enthousiast voor. Samenwerken met de VTC (ambachtschool, niveau moet nog blijken) is het devies. De theoretische lessen voor VTC-leerlingen op de CDSS laten volgen en praktijklessen voor CDSS-leerlingen op de ambachtschool laten doen. De onderwerpen ondernemersschap en life skills (sexuele voorlichting, HIV, hoe meisjes zich kunnen beschermen voor de jongens – verkrachting en huiselijk geweld komt nog veel te veel voor –, zwangerschap, en zo meer) zouden meer moeten worden uitgediept. Het onderwijs op beide scholen zou zo op elkaar afgestemd moeten worden dat ze op elkaar aansluiten. De CDSS leidt geen timmermannen op maar leerlingen weten wel om te gaan met het materiaal en kennen de fysieke mogelijkheden en onmogelijkheden van het hout uit hun praktijklessen. VTC (ambachtschool) leidt geen (voorbereidend) technisch tekenaars op maar leerlingen kunnen wel een bouwtekening lezen. De opleidingen moeten op elkaar aansluiten, niet met elkaar concurreren.
Sam Mwase geeft aan dat er ruimte in het curriculum is. We zijn het snel eens over het principe. Nu nog gezamenlijk de toepassing uitwerken. Dat is geen sinecure en zal een tijdje duren. Maar lukken gaat het, zeker weten, met een beetje hulp van onze Nederlandse vrienden??
Als je een idee erover hebt, HÉÉL GRÁÁG je input naar honour2life@gmail.com
We hadden de invalide kleermaker, volle broer van Wiseman, beloofd naar zijn handkar te kijken waarmee hij zich verplaatst. Met een handtrapper komt hij vooruit. Hij klaagde dat zijn “wheelchair” zo zwaar liep. Ik had in april al geconstateerd dat het lager van een van de wielen verdwenen was maar had toen geen tijd om er meer aan te doen dan advies te geven. Hij heeft het voor elkaar gekregen dat het mission hospital in Ekwendini hem een paar nieuwe lagers gaat leveren. Het bericht dat er 2 lagers voor hem klaarliggen heeft hij kort geleden ontvangen. Hij moet ze wel zelf, in persona, ophalen. Nogal veelgevraagd van een man die zich zonder zijn wheelchair moeilijk verplaatsen kan (ook al gaat het sinds april een stuk vlotter op zijn nieuwe schoenen). Dus hij hijst zich in de auto, met een wiel dat we losgedraaid hebben. We zijn al bijna in Ekwendini als de kleermaker bericht krijgt. Het ziekenhuis. Hij kan vandaag niet meer komen, de man heeft een andere afspraak. Jasses!! We kunnen weer terug. Weer twee uur verloren. Soms, Afrika )(*&^!!!!
Een tienermeisje schiet me aan. Ze heeft “30 punten” op haar staatsexamen gehaald. Dat schijnt redelijk goed te zijn. Details moet ik nog horen. Deze Matsu Nkambule zoekt een vervolgopleiding ….. zoals zoveel anderen. Ik beloof dat we er naar kijken zullen maar dat steun voor haar nog geen gelopen race is. Ik zeg, heel bureaucratisch en ik vind mezelf erg onaardig, dat, als ze aan de voorwaarden voldoet, ze een vervolggesprek krijgt; zo niet, dan zal ze het horen dat ze niet in ons programma wordt opgenomen.
Eigenlijk moet ik er niet aan beginnen om op deze manier, zo tussen de bedrijven door, zo op straat, een toezegging te doen. Als anderen dat in de smiezen krijgen, is er geen houden meer aan.
Oh, oh, nog meer bureaucratie en afstand naar de mensen. Dat is juist ook niet de bedoeling. Wat is wijsheid?
Het is al weer een ellenlang verhaal geworden. Heb niet eens de energie meer om over dagelijkse ditjes en datjes te schrijven die het leven in Malawi kleur geven. Komt hopelijk nog wel. Voor nu pomp ik m’n bed weer op en zeg welterusten.