Ikword voor 6 uur wakker door het gehuil van Sika. Hij blijftaanhouden. Hij zit in de keuken, de deur is op slot. Ik kan niet bijhem komen. Dan maar proberen hem te negeren. Ik ga mijn koffer waar‘het weer’, oftewel schimmel, in zat met een klein beetje smerigbleek behandelen. Sika blijft schreeuwen. Hij is wel een doorzetter.Pas tegen zevenen houdt hij op. Milla heeft hem naar buiten gelaten.Puppy eigen, is hij super druk of diep in slaap.
Ik heb met Satiel afgesproken dat we voortaan om 8 uur beginnen. De meeste mensen zijn al om 6 uur op het land en de dagen zijn al zo kort.
Tegen half 9 komen ze met zijn drieen.
We gaan weer brainstormen. Een aktiviteit waar Satiel en vooral Bright, moeite mee heeft. Ephraim is veel inventiever en sneller denkend.
Ambachtschoolleven inblazen, is het eerste onderwerp.
We beginnen bij de Board of Directors. Minstens drie mensen die, onbezoldigd, op onkosten en kleine vergoeding na, bereid zijn de visie en missie vande school vorm te geven en uit te dragen. Er komt, zolang Honour 2 Life de hoofdsponsor is, een vertegenwoordiger van ons in en liefst nog een (of twee) gepensioneerd/oud hoofd(en) van (ambacht)school, een externe, invloedrijke lokale business man, de geschikste chief van de omgeving, een of twee mondige dorpelingen, en/of….??
Het te benoemen Hoofd van School (tevens leraar), zal de Finance Controller (ook dubbelen als leraar) en de Administrator of deputy onder zich hebben. De Administrator heeft een spilfunctie. Leraren en support staff dragen verantwoording aan hem/haar af. Een van de drie, de meest getalenteerde, kan ook decaan voor de leerlingen zijn.
Welke vakrichtingen worden er onderwezen op de ambachtschool? Het liefstzo veel mogelijk praktijkgericht. Het voorlopige lijstje ziet er zouit:
metselaar
timmerman
akkerbouw/veeteelt/agroforestrywaaronder erosiebestrijding
zonne-energie en photovoltaicelectrician
metaalbewerking
schilder
kapper
naaien
Theoriedie op de CDSS gegeven moet worden:
ondernemerschap
boekhouding
lifeskills
Erkomen nog meer onderwerpen uit die geschikt zijn voor korte cursussenop dorpsniveau in kleinere groepen:
leiderschap voorgroepsverantwoordelijken
kredietmanagement voorVSL’s
voedselkennis en gezond koken
hygiene, babyverzorging
zwangerschapsvoorkoming (voor groepen, en voor huis aan huis)
voorkomen van ziektes, wijs gebruik van medicijnen
parasieten op mens en dier
fietsreparatie
water en sanitatie
erosiebestrijding
gewassen kweken op Gods manier
bomen kweken
groenten en fruit kweken en hun houdbaarheidsmogelijkheden
kleinvee en huisdieren houden
iemandnog meer ideeen??
We vinden het al een aardig begin voor de ochtend van oudjaarsavond. We gaan lunchen in de ‘stamresto’ van de boys. Daarna komen we er niet uit wie wat gaat doen.
De jongens zouden op zoek gaan naar mensen die mogelijkerwijs leraar willen worden. Ja, zo gaat dat hier. Het is niet wat je weet maar wie je kent.
De standaard manier van recruteren is door briefjes op muren te plakken. Kranten worden weinig gelezen (beweren de jongens. Ik vind dat beetje vreemd, de oplages zijn niet mis), internet heeft zowat niemand. Ik had Bright voorheen al voorgesteld dat hij, als hij business student af is, voldoende kennis in huis zou moeten hebben om een uitzendburootje te beginnen. Hij heeft er het talent voor maar niet het ondernemers- noch het leiderschapsinzicht. Jammer, echt een gat in de markt, werkgevers aan werkzoekers koppelen. Wie weet, begin ik het wel samen met hem in de toekomst. Het principe is eenvoudig. Hij heeft even een opzetje nodig. Er kan niet veel bloed uitlopen.
Ik vind het van de zotte om met zijn vieren in de auto de stad door te crossen. Hoezeer ik ‘taken opsplitsen’ of‘gebruik-maken-van-fietstaxies’ ook aanprijs, we komen er niet uit. Uiteindelijk worden we het eens dat ik de jongens drop bij Shoprite en zelf de auto meeneem om het pas aangekochte huis-van-de-buurman op te gaan meten om er een bestemming voor te vinden.
Het is precies 6,5 km rijden waarvan de laatste 1,5 km over redelijk begaanbaar, en best druk met vrachtwagens van en naar Enyezini, onverharde weg. Het slechtste stuk weg begint iets verder, hoewel dat ieder jaar kan veranderen. Satiels prachtige huis staat op een onooglijk klein stukje grond, verborgen achter buurmans huis en diens grondgebied, geen toegangsweg, en aan de rand van een steile helling naar beneden. Ik vind het een debacle, vlag op een modderschuit, ondanks het mooie uitzicht over het beekdalletje….. vanuit de blinde muur.
Ik begin met Satiel de google locatie via whatsapp te sturen, pas geleerd van Reinier. Erg handig.
Dan meet ik buurmans onafgemaakte huis op nadat er handjes geschud zijn met het gratis wonende bewakersgezin. De jonge vader hangt op het terras naast een overmodulerende, blerende radio. Ik loop op hem toe, hand uitgestrekt en beweeg mijn mond. Hij moet de radio wel uitzetten om me te verstaan. Ik vraag beleefd toestemming.
Nieuwsgierigevrouw des huizes begeleidt me. Vervelend. Ik meet de bijna lege kamers met 1-meter-passen op. In het hele huis staan, zegge en schrijven, 1 bed, 1 tafeltje, 2 keukenstoelen en een paar plastic zakken met spulletjes. Buiten zullen nog wel een of twee pannen op een driesteens vuurtje staan. Wel errug armetierige huisraad. Verder zie ik nog vier metalen deurframes en wat bouwvakkershout. Ik zeg “tionanenge” (ik kom terug) en ga in de schaduw op een van Satiels drie terrassen zitten om de plattegrond te tekenen. De afmetingen kloppen natuurlijk voor geen meter. Nog een keer meten met het meetlint, nu ik begrijp hoe het huis in elkaar zit.
De vrouw laat me begaan, ze snapt wat ik aan het doen ben.
Het grootste vertrek is de woonkamer, nog geen 4 x 4 meter, plus aangrenzend kamertje van 2 x dezelfde breedte. Dat is de hele breedte van het huis. Er zijn geen dragende muren, dus die afscheiding kan er meteen al uit. Aan de woonkamer zit een overdekt terras van minder dan 1,5 m x dezelfde breedtemet onhandig afscheidingsmuurtje, reeds beschadigd en mag ook afgebroken worden, . Betonnen terrasvloer mag van mij doorgetrokken worden met een meter of 3.
De grootste van de 3 andere kamers is 2,7 x 3,5 m, met aangrenzend hokje van 2,7 x 1,07m dat badkamer mag worden. Tweede slaapkamer is 2,7 x 2,8 m. Derde 2,1 x 2,1 m die met een meter verbreedt kan worden door een muur van de nutteloze gang af te breken en een deur te verplaatsen. Er zitten trouwens nog maar 2 binnendeuren in het hele huis. De houten deurframes zitten er wel in. Twee kleinere utiliteitshokjes maken het huis van 70m2 compleet. Plafonds ontbreken onder het golfplaten dak, die wel prettig zijn om de hitte te temperen, maar in Malawiaanse huizen zitten nooit luchtafvoergaten in muren tussen plafond en dak zoals in Burkina Faso. Alle waterafvoeren moeten ook nog door de muren gebroken worden. Wel is er in iedere kamer 1 Engels stopcontact. Ik mag aannemen dat de bedrading er achter aanwezig is?! De muren zijn ‘gladjes’ cement gestuct. De electriciteitsrekeningis al twee jaar geleden betaald maar er is nog geen aansluiting op het centrale net van Mzuzu, wel een watermeter een halve meter bovende grond buiten op een meest ongunstige, struikel-over-plek die je je bedenken kan. Niet slim, ik heb niet gechecked of er ook water uit de enige aanwezige kraan komt. Rondom is een, hier en daar al afbrokkelende, Malawiaanse goot gemetseld over de grond met een afvoer dat ‘ergens’ op het land zijn water kwijt kan.
In het kort, het huis is niet meer dan een casco. En wat kan je er mee, behalve er in verblijven? Helemaal niets. Wel leuk om allerlei woonexperimenten in uit te voeren en buiten ruimte genoeg om tuinideeen te realiseren en dieren te fokken.
Daarintegen is Satiels huis wél geschikt om een guest house in te beginnen….., mits beide woningen erbij betrokken worden en dan juist gebruik makend van het mooie uitzicht en rustige locatie. Dus mocht hij zijn lening niet terugbetalen……., dan ruilen we van huis.
Als ik weer terug bij de auto ben die ik aan de weg heb laten staan, een 100 meter lopen, start de motor weer niet. Heb ik voor de tweede keer het contact niet helemaal dichtgedraaid!!
“Stomme startknop i.p.v.gewoon met sleutel contact omdraaien!! De niet originele accu is ookveel te klein,” foeter ik. Ik kan alleen het bestuurdersportier vande stikhete auto open krijgen, kruip over de banken naar de kofferbak waar ik de startkabels verwacht. Ja, ze liggen onder de vloer. Motorkap omhoog en wachten tot een auto voorbij komt. Een paar zwaarbeladen vrachtwagens vanuit Enyezini komen er al aan. Ik houd de startkabels omhoog. Ze rijden alle drie door.
Zo!!!Dat had ik niet verwacht!! De laatste roept iets over ‘de anderekant’. Ik snap er niks van. Een voorbijlopende man die de situatie wel begrepen heeft, legt het in het voorbijgaan uit.
“Auto’s van daar (wijzend richting Enyezini), kunnen niet stoppen (o nee????, denk ik). Van daar (wijzend richting Mzuzu, waar ik vandaan kom) kunnen ze je helpen.”
“ Oh, dank u wel,” zeg ik beduust. Ik snap er niets van maar heb geen andere keus dan te wachten op een spaarzaam vehicle vanuit richting Mzuzu. Ik maak een kortoverzichtsfilmpje, wordt zowat overreden door een snelle motorfiets die de helling afsuist en me kwaad toeroept als hij langsvliegt.
Een meer dan aftans, kreunend minibusje, zwaar beladen met minstens 20 mensen met hun vrachtgoed, rijdt me langzaam voorbij, de banden schurend in de wielkasten. De tot op de draad versleten achterbanden puilen zijwaards uit. Het busje stopt een meter of tien voor me. Ik wacht af. Een paar jongens springen er uit, zoeken een paar grote stenen om voor de banden te leggen zodat het ding niet verder rolt. Er lijkt verder niet veel te gebeuren. Na een paar minuten gapen naar het onmogelijke busje zonder achterdeur waaruit vele vriendelijk lachende gezichten me mooie, witte tanden laten zien, verschijnt een jonge man van de voorkant van het busje. De jongen tikt op de auto en vraagt:
“Waar is de man van deze auto?”
“Ehh, wat bedoelje?”
“De man uit Enyezini.”
“Oh, je bedoelt Satiel?”
“Ja die, de baas van deze auto.”
Ik vind hetwel lollig dat hij weet welke persoon bij deze auto hoort maar heb geen zin om hem de ware toedracht te vertellen.
“Dus je kent Satiel?”
“I know”, zegt hij geheimzinnig. Het gesprek wordt afgebroken door een andere jongeling in werkkleren. Die komt naar me toe, pakt de startkabels uit mijn handen en zet de rode krokodillen klem op de zwarte accuknop. “Nee, nee”, roep ik verschrikt, het drama al voor me ziend, “je moet de zwarte kabel hebben.” Onverstoort verwisselt de jongeling de klem.
Snel komt een derde aanlopen, met een zware accu in zijn handen die hij op mijn radiator tilt. Klemmen erop, ik kijk aandachtig toe dat het goed en in de juiste volgorde gaat, spring in de auto en broemmm, de motor loopt.
“Yessss,” roep ik blij verheugd, duimen omhoog.
Ik krijg duimen terug, en de jongens lopen al weer naar het busje om hun accu weer vast te zetten. Het lijkt alsof het dagelijkse koek voor ze is.
Langzaam rijd ik lang het busje waar het ongelooflijke aantal passagiers me lachend duimpjes teruggeven. Helemaal geen probleem voor ze, dit oponthoud, hoort erbij.
Ik kan de auto draaien beneden aan de helling, over het bruggetje van het kleine stroompje dat nog uit zal groeien tot een vlot stromend riviertje bij een volgende regenbui. ‘Pas op, motor niet uit laten vallen, ’denk ik voordat ik de verhoging achterwaards neem.
Ik rijd dehelling weer op, grabbel een paar biljetten bij elkaar en steek mijn hand er mee zo ver mogelijk uit als ik het busje weer nader. “Taonga chomeini”.
“Ahh, taonga,” zegt diegene die het eerst mijn hand begrijpt en toesnelt.
“Taonga, taonga,” met nog meer duimpjes en smiles heen en weer voordat ik doorrijd.
mmm, heeft zo zijn voordelen, zelf een te kleine accu hebben….
Half vijf. “hoe vergaat het jullie? Ik ben klaar,” app ik naar Satiel.
“ Nog bezig overal naar toe te lopen.” Even er in wrijven dat ik de auto meegenomen had.
“ Kan ik je ergens oppikken?”
“Laat het je weten. Wat doen we met de urea voor die 186 boeren?( Geld)”
“De urea kan gekocht worden. Er moet genoeg op de rekening staan”
“Niet meer, ik stuur je het overzicht.”
Auch, door de extra, grote uitgaven van het eerdere zaden noodfonds en de voedseluitdeling met kerst, zitten we nu te krap voor deze urea.
Wat is wijsheid?
De ambachtschool gaat nog een fortuin kosten, de opleiding van 3 verpleegsters is erg pittig, erosiebestrijding is al met al verre van gratis, houtskoolvelden en andere boomaanplant moet ik ook niet vergeten, en dan komen er nog meer kredietaanvragen aan.….
Ik ben er nog niet uit, heb hier veel wijsheid nodig.
Milla is bezig met het voorbereiden van een onverwacht, klein nieuwjaarsfeestje, ook al heeft ze er eigenlijk niets voor ingekocht. Ze maakt pannenkoekjes, rijst en knoflookbotersandwiches met heel veel lekkere knoflook en echt smerige margarine (dank Unilever om zo’n rotproduct in Afrika te dumpen). Ik geef haar mijn potje kokosolie. “Maak hier maar heerlijke, en gezonde, knoflooksandwiches mee.
Rond 8 uur ga ik even naar het avondgebed in de baptisten kerk, beladen met 3 pakken fruitsap en een jumbopak knabbels. Het gebed gaat tot in de kleine uurtjes door, had men gezegd en er was gevraagd of ieder eten mee kon nemen of brengen voor de bidders.
Een paar bidders lopen hardop biddend te ijsberen als ik binnenkom. ’Mmm, als dit de hele tijd zo doorgaat,blijf ik een uurtje of zo,’ denk ik. Ik trek me terug in mijn binnenkamer en richt me tot de Eeuwige. Hij heeft geen show nodig en meestal geef ik er ook geen ruchtbaarheid aan. Het is fijn om samen met anderen Hem te eren, maar alleen gaat ook prima.
Kwart voor negen. Iemand begint te zingen in het Tombuka. Een hele kerkdienst ontrolt zich. Ik ben de enige blanke onder een uiteindelijk 100-tal mensen. Sommige delen worden speciaal voor mij vertaalt, waaronder de gebedspunten. Er wordt gebed gevraagd voor spoedigst een nieuwe voorganger (men zit zonder op het moment), muziekinstrumenten, financien om Gods woord te verspreiden en zo meer. Ik breng in dat we de Heilige Geest mogen vragen ons te helpen onze harten tev eranderen, dat we van God en van elkaar gaan houden. “Zijn eerste gebod is van Hem te houden met heel je hart, heel je verstand, heel je ziel, heel je wezen, en het tweede om van de ander te houden zoalsje van jezelf houdt.” Dit wordt opgepikt door een van de oudsten. Hij bevestigt dat er noodzaak is voor meer liefde onder elkaar. Elkaar meer gunnen, meer geven.
In de passages die ik niet versta, lees ik de bible app op de iPad. Er wordt veel gezongen en het kerkkoor laat ook een rijk repertoire aan liedjes horen. Alles a capella. Tegen half 1 raakt men door het dolle heen, dansend achter elkaar door de hele kerk. Op een gegeven moment vind ik het wel genoeg. Ik dank enkele oudsten voor de bijeenkomst en ga naar huis.
Milla’s wit weggetrokken gezichtje bevestigt haar woorden “I am soo ready to go asleep.” De feestmaaltijd is op. Er is nog een flesje Budweiser. De Amstel en Heineken zijn op. Na een ‘Gelukkig Nieuwjaar allemaal’ ben ik ook klaar mijn luchtmatras op te zoeken. Noah vraagt of ik ruimte wil maken met de auto. Hij wil nog gaan stappen.
Buiten gaat het feestgedruis verder tot het zonnegloren.